Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1928, Blaðsíða 46

Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1928, Blaðsíða 46
144 Alþýðan og bækurnar. IÐUNN Flest hið bezta, sem ritað hefir verið á íslenzku, er ekki ritað af sérfræðingum, heldur »leikmönnum« í hverri grein. Ekki voru höfundar fornrita okkar »lærðir« sagnfræðingar eða »lærð« skáld. Þeir, sem lærðastir voru í hinum fornu skáldfræðum, orktu andlausast (t. d. Snorri). Það eina, sem til forna var ritað af mönnum, er lærðir voru í sinni grein, eru helgisögur munka, sem enginn les lengur. Alt hið bezta í fornbókmentunum er ritað í hjáverkum af mönnum, sem höfðu öðrum fjar- skildum störfum að sinna mestan hluta æfinnar. Eftir siðskiftin fær lærði stíllinn yfirhönd um stund. Guðfræðingar rita um guðfræði. Flest er það dautt og þjóðinni gleymt. Enn þá lifa sálmarnir, er Hallgrímur Pétursson kvað sér til raunaléttis, og ræður þær, er hinn mikli skapbrigðamaður, ]ón Vídalín, hélt sem refsi- vönd yfir syndum sínum og aldar sinnar (sbr. »reiði- lesturinn« og þjóðsöguna, sem við hann er tengd). Enn þá lifa veraldarljóðin, sem Stefán prestur í Vallanesi orkti, er hann hratt af sér þunga hempunnar stund og stund. Kvæði Jóns Þorlákssonar lifa enn á vörum fólks- ins. Enginn les nú lengur þrautalaust rit Magnúsar Stephensens, sem var lærðastur allra lærðra. Árbækur Esphólins eru ritaðar norður í Skagafirði. Þetta mikla þrekvirki íslenzkrar sagnfræði er ritað af sýslumanni í hjáverkum búskapar og embættisanna. Mannkynssaga Páls Melsteðs er og rituð af lögfræðingi, fátækum og á hrakningi frá einni sýslu til annarar. Þá koma hin mörgu skáld 19. aldar. Flest fátæk og urðu að hafa skáldskapinn í hjáverkum. Bjarni amtmað- ur, Jónas náttúrufræðingur, Jón sýslumaður Thoroddsen, Matthías prestur, Hannes Hafstein sýslumaður og ráð- herra. Allir urðu þeir að verja mestum hluta krafta sinna og tíma til starfa, er liggja fjærri skáldritum þeirra.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Iðunn : nýr flokkur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Iðunn : nýr flokkur
https://timarit.is/publication/442

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.