Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1928, Blaðsíða 86

184
Rilsjá.
IDUNN
leyti). Bókin þessi, sem hér ræðir um, fjallar þuí líka um forna
austnorðrænu (= dönsku og sænsku) jafnframt fornri vestnorð-
norðrænu (= norsku og íslenzku). Hún fræðir um norðræna
menning almennt og yfirleitt. Fyrir þessu heiti er full greinargerð
gefin í formáia bókarinnar.
Efni bókar þessarar skiplist í þrjár höfuðdeildir. Þar heitir hin
fyrsta Inngangur, en hin önnur er Leskaflar úr fornnorðrænum
bókmenntum og sú þriðja stutt málfræði ásamt orðasafni og nafna-
skrá. Þessu máli í Innganginum er svo skipt í ýmsa kafla, er nú
skal greina:
1. Utbreiðsla norðrænna þjóða og tungumáls. Þar er sagt, ef-
laust með réltu, að Sviþjóð sé móðurbyggð norðrænna þjóða. En
líklega má segja með nokkurnveginn góðum rökum, að suðurhluti
Skandínavíuskagans ásamt dönsku eyjunum sé frumheimkynni ger-
manskra þjóða, en svo smáfærðist byggðin út yfir Jótland og
norðurjaðar Þýzkalands frá Saxelfi að Oderfljóti, og viö þaö sat
um nokkurt skeið þangað til fiutningar hófust suður á bóginn fyrir
alvöru. Líklega einna fyrst frá Gotlandi og Borgundarhólmi. Fyrstu
reglulegar þjóðflutningar eiginlega norðræns fólks telur höf. vera
ferðalag Gota og Burgunda, Gefða og Vendla austur og suður í
lönd, en síðustu flutningarnar voru víkingaferðirnar (750—1050) í
Austurveg og Vesturveg. A inum eiginlega þjóðflutningstíma (c.
375—575) var aftur mest skrið á Germanaþjóðum þeim, er ból-
fastar voru orðnar á miðsvæðum Norðurálfunnar, en þá var kyrrð
á Norðurlandabúum, nema að því leyti að nokkurt strjál af frænd-
um þeirra að sunnan hefir víst hröklast undan Húnum aftur til
Norðurlanda. í þessum kafla er mikill sögufróðleikur í ýmsar áltir.
2. Hetjualdarbókmenntir Norðurlandabúa. í þeim kafla ræðir
um Eddukvæði og Forneskjusögur. Hugsunarháttur og öll lífs-
skoðun germanskra þjóða er hér tekin til umræðu.
3. Elzti norðrænuskáldskapur. Höf. tekur þar réttilega fram,
að norðrænn fornaldar skáldskapur hafi varðveitt arfsagnir, sem
eigi tilheyri norðrænum lýðum einum, heldur öllum Germönum.
Það er því eiginlega rangt, þegar sumir fræðimenn hafa stundum
sagt, að efnið í kvæðunum um Völsunga og Gjúkunga sé þýzkt,
en svo hafi út af því verið orkt af norðrænum skáldum. Vitanlega
er efnið þar samgermanskt og heyrir til þeim tímum, sem full
greining milli Sunnmanna og Norðmanna var enn eigi á komin
eða viðurkennd í verki. Þetta eru þjóðsagnir, sem byggjast á sann-