Sjómannadagsblaðið - 05.06.1988, Blaðsíða 21

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
19
HALLDÓR ÁSGRÍMSSON,
SJÁVARÚTVEGSRÁÐHERRA
50 ÁRA AFMÆLI SJÓMANNADAGSINS
Iár eru 50 ár frá því að Sjó-
mannadagurinn var fyrst
haldinn hátíðlegur þann
6. júní 1938. Stofnun Sjómanna-
dagsins var mikilvæg og táknræn,
því þar kom í reynd fram í fyrsta
sinn hinn mikli samtakamáttur
sjómannastéttarinnar. Störf sjó-
manna á fiskimiðum og á farskip-
um fjarri íslandsströndum eru
þess eðlis að sjómannastéttin hef-
ur sjaldan getað komið saman
sem heild til að fjalla um hags-
munamál sín. Sjómannadagurinn
er eini dagur ársins þegar flest
skip liggja við landfestar vegna
hátíðahalda. Sjómannadagurinn
er ekki einungis hátíðisdagur og
nú í dag lögskipaður frídagur,
heldur hefur dagurinn lengst af
helgast baráttunni fyrir auknu ör-
yggi sjómanna og öðrum hags-
munamálum þeirra. Baráttan
fyrir mörgum af brýnustu hags-
muna- og réttindamálum sjó-
manna hefur oft verið vakin í til-
efni Sjómannadagsins. Má þar
nefna mörg atriði, sem í dag
þykja sjálfsögð, svo sem öryggis-
tæki um borð, áhættu- og slysa-
tryggingar, hvíldartíma og lífeyr-
issjóð. Félagslegt gildi Sjómanna-
dagsins er síst minna í dag en áður
fyrr þrátt fyrir bættar samgöngur
og miklar framfarir í fjarskipta-
tækni.
Islenskur sjávarútvegur hefur á
ótrúlega skömmum tíma breyst
úr frumstæðum sjálfsþurftarbú-
skap í hátækni atvinnuveg á
heimsmælikvarða. Margt má hér
nefna eins og byltingu í veiði-
tækni og skipakosti, útfærslur
fiskveiðilögsögunnar, svo og
aukna hagkvæmni í fiskveiðum
m.a. með markvissri stjórn fisk-
veiða. Þessar öru breytingar hafa
ekki síst verið mögulegar vegna
þess að íslenskir sjómenn eru
taldir best menntuðu og afkasta-
mestu sjómenn í heiminum.
Breytingarskeiðinu er ekki lokið í
íslenskum sjávarútvegi. Framför-
um fylgja ávallt margvíslegar
hræringar. Hagsmunir togast á og
allir vilja eiga aðild að framfara-
sókn. Stundum sést mönnum
ekki fyrir og hagsmunabaráttan
spillir mögulegum árangri. Þessa
gætir í sjávarútveginum og kemur
m.a. fram í átökunum milli veiða
og vinnslu. Ekki er fyrirsjáanlegt
að hagvöxtur næstu ára á Islandi
muni byggjast á auknu aflamagni
úr sjó, heldur á auknum gæðum
og meiri verðmætasköpun þrátt
fyrir takmörkun á aflamagni.
Þessi staðreynd undirstrikar
nauðsyn þess að bæði fiskvinnslu-
fólk og sjómenn beri úr bítum
sanngjarna hlutdeild af þeirri
verðmætasköpun. Forsenda auk-
innar verðmætasköpunar er
sveigjanleiki og framsækni á er-
lendum mörkuðum þannig að við
náum að selja gæðavöru á hærra
verði en aðrar þjóðir. I þessari
nýju sókn til aukins hagvaxtar og
bættra lífsgæða verða íslenskir
sjómenn í fararbroddi, bæði fiski-
menn og farmenn. Til þeirra
verða gerðar auknar kröfur en
þjóðfélagið verður einnig að búa
sjómönnum vænleg starfsskil-
yrði. Islenskt samfélag fær ekki
þrifist ef sjómannsstarfið er ekki
eftirsóknarvert starf. Menntun-
armál sjávarútvegsins gegna hér
lykilhlutverki. Gagnger endur-
skipulagning þeirra er brýnt verk-
efni sem verður að fylgja eftir á
næstu árum, þ.á m. endurmennt-
un skipstjórnenda.
Ég óska sjómönnum öllum og
fjölskyldum þeirra innilega til
hamingju með Sjómannadaginn
og 50 ára afmæli hans og þakka
ánægjuleg samskipti á liðnum ár-
um.