Sjómannadagsblaðið - 05.06.1988, Blaðsíða 156

154
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Friðbjörn Aðalsteinsson við loftskeytatækin á Reykjavíkurradíói.
lendsson húsameistari teiknaði
stöðvarhúsið, Sigurður Halldórsson
trésmíðameistari sá um byggingar-
framkvæmdir. Ríkisstjórnin fól Jóni
Þorlákssyni verkfræðingi að hafa
yfirumsjón með verkinu.
Innan árs var húsið risið. Þá voru
einnig reist tvö loftnetsmöstur, hæð
þeirra var 77,1 metri og þóttu merki-
leg mannvirki.
Friðbjörn sagði eitt sinn frá því
„Ég mætti manni á gangi, og hann
spurði hvernig þetta verk hefði verið
unnið. — Það var byrjað á toppinum
sagði ég. Maðurinn, sem spurði, hélt
að ég væri að gera gys að sér. En svo
var ekki. Þetta var rétt, því fyrst var
reistur toppurinn á jörðu niðri, hon-
um lyft og næsti hólkur reistur þar
undir, og þannig óx mastrið upp í
loftið koll af kolli.“
Þess ber og að geta að ekki gekk
greiðlega að fá allar vélar og efni til
stöðvarinnar, þó að öll tilskilin leyfi
hefðu fengist, kafbátahernaðurinn
sá fyrir því. Sökkt var tveimur skip-
um, sem voru með efni til stöðvar-
innar. En þetta bjargaðist allt.
Verkfræðingur Marconifélagsins,
Mr. J. J. Leary, kom hingað í ágúst
1917. Var þá búið að reisa og staga
bæði möstrin og húsið komið það
langt á veg að hægt var að byrja að
ganga frá vélum og öðrum loft-
skeytatækjum.
Mr. Leary líkaði mjög vel frágang-
ur mastranna. Fjarlægðin á milli
þeirra var 200 m og á milli þeirra
strengdir 4 bronsþræðir, og miðja
vegu milli mastranna 4 þræðir úr að-
alþráðunum niður í stöðvarhúsið.
Auk þess 2 þræðir frá syðra mastrinu
inn í húsið, 15 ha. olíumótor var not-
aður sem aðal orkugjafi, ástengdur
við 7,5 Kw.110/160 volta rakstraums-
rafal. Olíumótorinn var notaður
fram á haustið 1921. Þegar Raf-
magnsveita Reykjavíkur tók til
starfa var hætt við mótorinn, en í
hans stað var keyptur 220 volta
þriggja fasa riðstraumshreyfill.
Sendirinn var 5 Kw. neistastöð, og
gat sent á bylgjulengdunum 600, 900
og 1800 m, sú síðast talda var aðal
vinnubylgjan. Viðtækin voru tvö
kristalsviðtæki og var annað þeirra
með viðtengdum lampamagnara.
Þann 1. febrúar 1917 var Friðbjörn
Aðalsteinsson skipaður forstjóri
loftskeytastöðvarinnar.
Þann 8. maí 1918 var stöðin form-
lega afhent ríkistjórninni með öllum
tækjabúnaði úti og inni. Ríkissa-
tækjabúnaði úti og inni. Ríkisstjórn-
in tilnefndi svo þá Vilhjálm Finsen
loftskeytafræðing og ritstjóra, Guð-
mund Hlíðdal símaverkfræðing, og
að sjálfsögðu Friðbjörn Aðalsteins-
son forstjóra loftskeytastöðvarinnar,
til að taka við stöðinni.
ann 17. júní 1918 var loft-
skeytastöðin, Reykjavík
Radíó, opnuð til almenn-
ingsnota.
Með opnun loftskeytastöðvarinn-
ar rættist gamall og langþráður
draumur margra Islendinga. Þessi
stórviðburður markaði tímamót í
sögu landsins, síðast en ekki síst í
sögu íslenskra siglingamála.
Með tilkomu stöðvarinnar var rof-
in sú öræfaþögn, sem ríkt hafði frá
upphafi vega yfir hafinu umhverfis
landið okkar, — baráttusvæði ís-
lenskrar sjómannastéttar.
Því munu sjómennirnir öðrum
fremur minnast þessa viðburðar með
þakklátum hug. Stöðin hefur allt frá
fyrsta degi reynst þeim ómetanlegur
öryggishlekkur og bjargvættur í bar-
áttu við óblíð náttúruöfl, á hafsvæð-
inu kringum landið.
Þó svo að loftskeytastöðin í
Reykjavík hafi í upphafi verið hugs-
uð sem varaskeifa fyrir sæsímann,
átti skipaþjónustan eftir að verða
hennar aðalhlutverk. Auðvitað ann-
aðist stöðin skeytasendingar í sæ-
símaslitum þegar þess þurfti og leysti
það vel af hendi.
Fyrst í stað var stöðin aðeins opin
hluta úr sólarhringnum, enda var
Friðbjörn þá eini starfsmaður henn-
ar.
Þegar kom að því að opna stöðina
hafði íslandi ekki verið úthlutað kall-
merki. Danir höfðu O, var það feng-
ið að láni hjá þeim, og hét þá Reykja-
víkurstöðin OXR á loftskeytamáli.
Næsta ár fékk ísland úthlutað TF og
hefur stöðin síðan heitið TFA.
Meðan stríðið stóð var ekki hægt
að nota TFA við útlönd, því hér var
ekkert skeytaeftirlit, skeytaskoðun
fór öll fram í Englandi, og héðan
mátti ekki senda óskoðað skeyti til
útlanda „Fengum ekki heldur stöð til
þess að vinna með okkur meðan
þannig stóð á. Haustið 1918 var sæ-
síminn slitinn alllengi, en við jafn
sambandslausir hér á meðan, þó að
loftskeytastöðin væri komin upp,“
sagði Friðbjörn síðar.
Aðal verkefni stöðvarinnar var því
í fyrstu að taka á móti fréttaskeytum
frá útlöndum og hafa samband við
hin fáu skip við Islandsstrendur, sem
búin voru loftskeytastöðvum, t.d.
Gullfoss og nokkra franska togara,
sem hér voru að veiðum, og eftir-
litsskipið, sem þeim fylgdi. Dönsku