Sjómannadagsblaðið - 05.06.1988, Blaðsíða 132

130
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
ÁSGEIR JAKOBSSON
ÞAU HLÓÐU MINNISVARÐA ÚR SORG SINNI
Eftirfarandi er kafli úr bók Ásgeirs „Hinn sœli morgunn“
(1981) sem segir frá lifi manna viö Fjörðinn öllummeiri á
Gjalllandi, en þar „voru menn greindir af mikilli soðningu
og notuðu greind sína til verka, en í mörgum stöðum á
Gjalllandi var það sveitlcegt að greindir menn kjöptuðu
sig til örbirgðar eða legðust í skáldskaparrutlFjörður-
inn öllummeiri gengur inn í skagann Þríströndung, en
,,hvergi á Gjalllandi var jafnsnemma hrundið af sér oki
sauðkindarinnar og á Þríströndungi, “ eins og segir í bók-
inni. „Björn" er útvegsbóndi á Kroppi i Ambáttarvík og
„Margrét “ er kona hans...
að var dag nokkurn snemma sumars en komið
undir slátt og Björn og menn hans hættir róðrum
en unnu við garðhleðslu skammt frá bænum, að
drengurinn fékk leyfi til að fara framá víkina á skektu,
sem faðir hans átti og hrinti stundum fram, ef hann sá sel
eða fór í hrognkelsanet og stundum að skjóta fugl.
Drengurinn hafði, frá því hann gat borið sig um vanizt
bátum. Oft fengið að fara í róður, ef veður var gott og
stutt róið. Skektuna hafði hann oft fengið, ef hann lang-
aði að dorga fyrir bútung frammi á víkinni í logni, en
ekki mátti hann fara lengra en svo, að það sæist til hans
og hann væri í kallfæri.
Það var liðið á daginn, þegar Margrét kom útá hlað að
veifa drengnum að koma til lands, bæði var mál fyrir
hann að hætta, og hún þurfti að senda hann erinda á
næsta bæ. Það var enn stafalogn og sléttur sjór á víkinni,
en vottaði fyrir kviku við nesin sín hvorumegin víkur-
innar en í vörinni hefði mátt lenda kúskel. Margrét
stanzaði úti á hlaðinu og fylgdist með syni sínum, þegar
hann tók til áranna og reri af stað til lands. Strákurinn
reri með bakföllum vitandi að mamma horfði á garpinn.
Austanvert við lendinguna í vörinni var hlein, sem
grunnt var á og vætt eftir henni á háíjöru fram að klöpp
fremst á hleininni eins og tíu faðma frá íjöruborði. Þessi
klöpp var ávöl og líkust höfuðbeini af fugli í laginu og af
því kölluð Krummi. Um hálffallinn sjó var hleinin sjálf í
kafi, en það örlaði alltaf á Krumma, nema í blankalogni
og stærsta straumi. Það þótti engin hætta stafa af
Krumma, hann leyndi svo lítið á sér, braut strax á hon-
um, ef einhver ylgja var við landið, og hann var ekki
beint fram af lendingunni. Gamlir menn mundu þó eftir
slysi á Krumma. Menn utan af Nesi, líklega ókunnugir í
Kroppsvör, höfðu ætlað að hleypa þangað undan suð-
austan veðri en þá var oft illlendandi úti á Nesinu. Þeir
reru á Krumma og fórust allir.
Drengurinn hafði verið grunnt utanvert í víkinni að
veiða þaraþyrskling. Hann uggði ekki að sér í róðrar-
kappinu, og heyrði of seint aðvörunarköll móður sinnar,
nema hann reri beint á Krumma.
Það var svo sem ekki mikil hætta á ferðum í logninu
en Margrét kallaði þó á bónda sinn og tók sjálf á sprett
niður í vörina. Hún sá glöggt alla atburði á hlaupunum.
Drengurinn þreif strax ári, sem hann fór með framí stafn
til að stjaka sér til baka ofan af klöppinni, en árin hafði
ekki nógu góða festu, þegar hann lagðist á hana til að
stjaka og hún skrapp undan honum og hann stakkst
framaf stefninu. Margrét sá honum skjóta strax upp við
klöppina og ná í þaraþöngul og hélt sér uppúr rétt við
stafninn á skektunni.
Þó ekki lóaði við stein í vörinni lóaði aðeins á
Krumma eða nóg til þess að Iyfta undir tóma skektuna
og færa hana lengra uppá klöppina. Hún hjó kjalhnís-
unni í höfuð drengsins, sem hékk á þaraþönglinum með
höfuðið við stefnið. Margrét sá hann hverfa rétt sem hún
kom niður í flæðarmálið. Hún óð í ofboði frameftir
hleininni. Það var hálffallinn sjór og djúpt á og hún
komin uppundir hendur í þann veginn að missa fótfest-
una, þegar eitthvað kom í fangið á henni undir sjólokun-
um. Það var drengurinn hennar. Hún gat fiskað hann
upp en þegar andlit hans kom uppúr sjó, rak Margrét
upp skerandi hljóð í eina skiptið á ævinni. Það sá inní
heila og höfuðleðrið hafði fletzt af framanverðu höfðinu.
Bjöm kom að í þessari andrá og tók drenginn af konu
sinni og öslaði með hann í land en sótti síðan konuna,
því að hún stóð enn í sömu sporum uppundir hendur í
sjó. Hún fylgdi honum mótþróalaust, þegar hann tók í
hönd hennar og leiddi hana til lands. Það þurfti ekki um
að binda sár drengsins, hann var dáinn og yrði ekki vak-
inn til lífsins. Þar sem hann hafði dauðrotast en ekki
drukknað var loft í lungunum og hann því ekki stein-
sokkið strax við klöppina.
Bjöm tók drenginn upp til að bera hann til bæjar, en
Margrét stóð kyrr í fjörunni. Bjöm kallaði til hennar að
fylgja sér, en það var ekki fyrr en hann hvessti sig, að hún
gekk af stað. Þegar þau fóru að starfa að líkinu, gerði
Margrét allt eins og hann sagði fyrir, en hann varð jafnan
að brýna röddina, ef hún átti að hafast að. Þegar Bjöm
hafði lagt drenginn til á fjalir í svefnhúsi þeirra hjóna,
skipaði hann konu sinni að fara úr bleytunni og í þurr
föt og síðan að sækja sér hreint lín og vatn til að þvo lík-
inu. Hún hlýddi en því var líkast hún gengi í svefni. Hún
stóð sem steingerð við líkfjalimar, þegar Bjöm hafði lok-
ið við að búa um líkið. Það var ekki blóðdropa að sjá í
andliti hennarné líf í augunum.
Bjöm hafði oft komizt í hann krappann á sjó svo harð-
sækinn sem hann var, en það sagði hann einum sona
sinna, þá orðinn gamall maður, að það hefði hann verið