Sjómannadagsblaðið - 05.06.1988, Blaðsíða 212

210
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
SKYLDA HVERRAR KONU AÐ GANGA í
SLYSAVARNAFÉLAGIÐ
RÆTT VIÐ GUÐRÚNU R. PÉTURSDÓTTUR
á er félagið hafði starfað í
tvö ár og aflað sér trausts og
vinsælda víða um land, datt
erindreka félagsins, Jóni E. Berg-
sveinssyni í hug, að leita sérstaklega
til íslenskra kvenna um stuðning við
félagið," skrifar Gils Guðmundsson
í 25 ára afmælisrit SVFÍ: „Fram að
þeim tíma höfðu tiitölulega fáar
konur orðið til þess að gerast félag-
ar. Þó var vitað, að hin ægilegu sjó-
slys gengu engum nær hjarta en kon-
unum, sem sumar hverjar áttu á
sjónum eiginmenn sína og syni. Það
var því aðkallandi nauðsyn ti! efling-
ar félagsins, að ná auknu samstarfi
við kvenþjóðina, eigi síst þar sem
vitað var að mikið munaði jafnan
um, þar sem konur lögðust á sveif.“
Fyrsta kvennadeildin var stofnuð í
Reykjavík 28. apríl 1930 að forgöngu
Steinunnar H. Bjarnason. „Þegar á
fyrsta ári tókst deildinni að afla álit-
legs fjár til slysavarnamála, og hefur
deildin á því sviði unnið frábært starf
á hverju ári síðan,“ skrifar Gils:
„Strax næsta vetur gekkst deildin
fyrir stofnun kvennadeilda í Hafnar-
firði og Keflavík. Þegar skriður var
kominn á starf kvenna í þágu slysa-
varnanna, var sem deildirnar spryttu
upp af sjálfu sér. Á næstu árum
fylgdu konur í ýmsum útgerðarbæj-
um fordæmi Reykjavíkurdeildarinn-
ar og mynduðu sérstök félög til efl-
ingar slysavarnahugsjóninni. Hafa
konurnar staðið mjög framarlega í
starfinu, sýnt mikinn dugnað, áhuga
og fórnarlund. Einkum hefur
kvennadeildunum orðið mikið
ágengt við söfnun fjár til starfsem-
innar.“
Af þjóðkunnum slysavarnakon-
um má nefna Guðrúnu Jónasson,
Gróu Pétursdóttur, sem sæmd var
gullmerki Sjómannadagsins, Sess-
elju Eldjárn, Rannveigu Vigfúsdótt-
ur, — og núverandi varaformann
SVFÍ, Ester Kláusdóttur.
„Mér finnst það siðferðileg skylda
hverrar konu að ganga í Slysavarna-
félagið og sérstaklega þeirra sem
giftar eru sjómönnum," segir ein af
hinum dugmiklu slysavarnakonum
Guðrún R. Pétursdóttir, formaður
kvennadeildar Slysavarnafélagsins í
Garði í samtali við Sjómannadags-
blaðið.
Guðrún er aðfluttur Garðverji,
Vestmannaeyingur sem flutti í
Garðinn með fjölskyldu sinni á
fyrstu dögum eldgossins í Heimaey.
Hún er fædd á Kirkjubæ, austast á
Heimaey, dóttir Péturs Guðjónsson-
ar frá Oddsstöðum í Vestmannaeyj-
um og Lilju Sigfúsdóttur frá Eyrar-
bakka. Faðir Guðrúnar var lengst af
sjómaður og sjálf giftist hún sjó-
manni, Jóel Guðmundssyni, nítján
ára gömul — og hefur því frá blautu
barnsbeini verið nátengd sjó-
mennskunni.
„Mér er ógleymanlegt úr æsku
þegar báturinn Helgi fórst á Faxa-
skeri, því við horfðum á það út um
eldhúsgluggann heima í Kirkjubæ.
Það var óhugnanlegt að vita af
mönnunum tveimur komast upp á
Faxasker og geta ekkert gert þeim til
bjargar. Það liðu tveir sólarhringar
áður en hægt var að komast til þeirra
og þá voru þeir báðir látnir. Eftir
þetta slys var björgunarskýlið reist á
Faxaskeri.
Um líkt leyti og ég giftist gekk
einn bróðir minn, sem var sjómaður,
í hjónaband, — og við létum það
verða okkar fyrsta verk, mágkon-
urnar, að ganga í Slysavarnadeildina
Eykyndil í Vestmannaeyjum. Mág-
kona pabba úti í Eyjum missti fjóra
bræður sína í sjóinn á unga aldri og
hún lét skrifa dætur sínar fjórar í
slysavarnadeildina strax í æsku.
Þennan háttinn hef ég líka haft á og
mínar dætur eru báðar félagar í
Slysavarnadeildinni.
Ég var aldrei hrædd, hvorki um
föður minn né um manninn minn á
sjónum. Það kom náttúrlega víð
mann ef vont var veður, en ég var
aldrei hrædd. Ég hringdi til dæmis
aldrei á Skylduna til að athuga um
manninn minn, því mér fannst alltaf
að hann myndi koma heim.
Eftir að við fluttum upp á land reri
maðurinn minn frá Sandgerði. Hann
átti bát með tveimur bræðrum sínum
og var annar þeirra landmaður. Bát-
urinn þeirra hét Bára og var annál-
aður fyrir hvað öllu var vel við haldið
um borð, þar voru öll björgunartæki
á sínum stað — og eins og margur
hélt maður að það myndi aldrei neitt
koma fyrir þá. Þeir voru líka svo
samviskusamir að láta Tilkynninga-
skylduna vita af sér.
En einn daginn komu þeir ekki
aftur. Það var 4. mars 1981. Þeir ætl-
uðu að láta Tilkynningaskylduna
vita af sér klukkan hálf sex um dag-
inn — en þegar ekkert heyrðist frá
þeim vissu allir að eitthvað myndi
hafa farið úrskeiðis, því það hafði
aldrei brugðist að þeir hefðu sam-
band á tilsettum tíma. Þess vegna
var undireins hafin leit. Það er nú
stærsta öryggið við Tilkynninga-
skylduna að ef menn eru kunnir að
því að láta það aldrei bregðast að
tilkynna sig, þá er strax farið að leita
þegar það bregst og það getur eins
og við vitum skipt sköpum um líf og
dauða, hversu fljótt er farið að leita.
Það veit enginn hvað gerðist,
hvorki báturinn né líkin fundust. En
seinna þóttust menn vita hvar flakið
lægi norðvestur af Sandgerði, því
þrisvar sinnum hafa togbátar fengið í
vörpuna sitthvað af bátnum, t.d.
ankerið sem ég held mikið uppá og
er hér í garðinum hjá mér, og aftur-
mastrið sem núna er flaggstöng við
hús mágs míns hér við hliðina á mér.
Þetta eru eins og minnismerki.“