Sjómannadagsblaðið - 05.06.1988, Blaðsíða 84

82
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
í MÖRG HORN AÐ LÍTA
RÆTT VIÐ GARÐAR ÞORSTEINSSON
Ef Sjómannadagssamtökin
hefðu ekki ráðist í uppbygg-
ingu Hrafnistu-heimilanna,
þá væru þau ekki til. Ríkissjóður
lagði ekkert til uppbyggingu Hrafn-
istu í Reykjavík — og framlag ríkis-
ins til Hrafnistu í Hafnarfirði nam
aðeins um 20% af byggingarkostn-
aði hennar. Það er því hætt við að
öðruvísi væri umhorfs í íslenskri
öldrunarþjónustu, ef stéttarfélög
sjómanna hefðu ekki bundist sam-
tökum um fjármögnun og uppbygg-
ingu Hrafnistu-heimilanna, en þar
dvelja nú um 580 vistmenn.“
Þetta segir Garðar Þorsteinsson
stýrimaður, framkvæmdastjóri Sjó-
mannadagsins.
Garðar er fæddur í Reykjavík 26.
janúar 1935, sonur Þorsteins Árna-
sonar vélstjóra, Gíslasonar yfirfisk-
matsmanns á ísafirði, sem fyrstur
manna setti vél í bát á íslandi og
skrifaði Gullkistuna, og Ástu Jóns-
dóttur Guðmundssonar sjómanns
frá Eiðsstöðum við Bræðraborgar-
stíg í Reykjavík. Hann ólst upp í
vesturbænum og hefur búið þar alla
tíð síðan. Að loknu gagnfræðaprófi
frá Héraðsskólanum á Reykjum í
Hrútafirði 1950, fór hann til sjós og
var á skipum Landhelgisgæslunnar
uns hann hafði klárað Stýrimanna-
skólann (farmannadeild) 1957. Þá
réðst hann til Skipaútgerðar ríkisins
og var þar stýrimaður og afleysinga-
skipstjóri í tvo áratugi, en fór í land
vegna sjúkleika í baki um mitt ár
1977. Pá hafði hann verið 26 ár til
sjós.
Garðar varð fulltrúi Stýrimanna-
félags íslands í Sjómannadagsráði
1965 o| var kjörinn í varastjórn þess
1970. Árið 1976 settist hann í aðal-
stjórn sem ritari — og þegar hann fór
í land ári síðar hóf hann störf á skrif-
stofu Sjómannadagsráðs sem fram-
kvæmdastjóri Sjómannadagshalds-
ins og aðstoðarmaður Guðmundar
H. Oddssonar, framkvæmdastjóra
og aðalgjaldkera samtakanna. Við
andlát Guðmundar 1983 tók Garðar
við hans störfum og varð nánasti
samstarfsmaður Péturs Sigurðsson-
ar, ásamt stjórn ráðsins, við yfir-
stjórn fyrirtækja Sjómannadagsins.
En hver eru umsvif Sjómanna-
dagsrúðs? Garðar svarar:
„Fyrirtæki Sjómannadagsins eru
Hrafnistu-heimilin í Reykjavík og í
Hafnarfirði, Happdrætti DAS,
Laugarásbíó, og jörðin Hraunkot
austur í Grímsnesi, þar sem við höf-
um skipulagt orlofshúsasvæði fyrir
stéttarfélög sjómanna og einstakl-
inga, en þar rákum við um árabil
sumardvalaheimili fyrir börn. Velta
þessara fyrirtækja er áætluð um 700
milljónir kr. á þessu ári og starfs-
mennirnir nálgast sjöunda hundrað-
ið yfir allt árið, en stöðugildi eru
rúmlega 400.
Öll þessi fyrirtæki hafa sitt sjálf-
stæða reikningshald, en yfirstjórn
þeirra er í höndum stjórnar Sjó-
mannadagsráðs, en hana skipa: Pét-
ur Sigurðsson, formaður, Þórhallur
Hálfdánarson, gjaldkeri, Guðmund-
ur Hallvarðsson og Grétar Hjartar-
son meðstjórnendur, og sjálfur er ég
ritari stjórnar. Við komum venju-
lega saman einu sinni í viku, ræðum
þau mál sem efst eru á baugi og tök-
um allar meiriháttar ákvarðanir,
hvort sem það eru nýbyggingar,
breytingar eða lagfæringar, en síðan
sjá daglegir stjórnendur um að fram-
kvæma það sem stjórnin ákveður.
Sem framkvæmdastjóri Sjómanna-
dagsins á ég einnig náið samstarf við
Ásgeir Ingvason, fjármálastjóra
Laugarásbíós, Hrafnistu-heimil-
anna og Barnaheimilissjóðs, sem
annast rekstur jarðarinnar Hraun-
kots.
Helstu tekjustofnar okkar í gegn-
um tíðina hafa verið 60% af hagnaði
happdrættis DAS, 90% af skemmt-
anaskatti á sölu aðgöngumiða að
Laugarásbíó, og ágóði af hinu árlega
Sjómannadagshaldi sem ekki hefur
verið mikill, og sölu Sjómanna-
dagsblaðsins. Pá hafa okkur verið
færðar ómetanlegar gjafir frá fjöl-
mörgum einstaklingum, fyrirtækjum
og félagasamtökum. Allir þessir
fjármunir hafa runnið óskiptir til
uppbyggingar dvalarheimila fyrir
aldrað fólk — og á Sjómannadagur-
inn nú Hrafnistu í Reykjavík nær
skuldlausa. Pað hefur hins vegar
gengið erfiðar að fjármagna upp-
byggingu Hrafnistu í Hafnarfirði,
enda hafa allir tekjustofnar okkar
dregist mjög saman á síðari árum.
Sem fyrr segir lagði ríkissjóður
ákveðna fjárupphæð til byggingar
Hrafnistu í Hafnarfirði, eða sem
svaraði um 20% af öllum byggingar-
kostnaðinum. Tekjur af fyrirtækjum
okkar hafa engan veginn hrokkið
fyrir hinum 80% og höfum við að
miklu leyti orðið að brúa bilið með
lánsfé, t.d. frá Húsnæðismálastjórn
ríkisins, en mest stoð hefur okkur
reynst í Lífeyrissjóði sjómanna, sem
ávallt hefur verið reiðubúinn að
styðja við bakið á okkur.
Til að létta undir með okkur
ákvað Alþingi á síðasta ári að fella
niður ákvæði í lögum frá 1963 um að
40% af hagnaði happdrættis DAS
skyldi renna í Byggingarsjóð aldr-
aðra og gengur nú hagnaður happ-
drættisins óskiptur til okkar. Jafn-
framt var ákveðið að leggja Bygging-
arsjóð aldraðra niður og skipta eign
hans jafnt á milli Framkvæmdasjóðs
aldraðra og okkar, til að auðvelda
okkur að greiða niður þær bygging-
arskuldir sem hvfla á Hrafnistu í
Hafnarfirði.
Hvað daglegan rekstrarkostnað
varðar, þá er þess að geta að þeir
vistmenn sem dvelja á hjúkrunar-
deildum Hrafnistuheimilanna eru að
öllu leyti á framfæri ríkisins, sér að