Sjómannadagsblaðið - 05.06.1988, Blaðsíða 155

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
153
Loftskeytastöð. Neistasendir (Telefunken). 1) og 14) Öryggi (bræðivör). 3) Voltmælir. 4)
Jafnstraumsampermælir. 15) Riðstraumsmælir. 18) Sjálfspanspóla. 20) Morselykill. 23)
Spennir 220 VoIt/8000 Volt. 24) Útgangsþéttir (í loftnetsrás). 25) Slökkvineistabraut. 26)
Útgangsspóla (í loftnetsrás). 28) Loftnetskúpling. 29) Stillanlegur þéttir fyrir loftnet. 30)
Loftnetsmælir. 31) Skiptirofi fyrir loftnet sendingu/viðtöku. 32) Viðtæki (því fylgdu 8
spólur frá 200 metrum til 20,000 metra). 33) Tveggja lampa magnari. 34) Kassi, sem
geymdi viðtökuspólurnar. — Eins og myndin ber með sér hangir heyrnatól á skáphliðinni
en annað liggur á borðinu. Á þessum tíma voru hátalararnir ekki komnir til sögunnar.
Rafallinn (omformerinn) er undir borðinu.
Rastar og meginlandsins. Tvær
strandarstöðvar voru einnig settar
upp á Tjömöy og Flekkeröy. En á
árunum 1908—09 voru settar stöðv-
ar í fyrstu kaupskipin. Nokkrum ár-
um síðar voru komnar tvær stöðvar í
viðbót, Bergenradíó og Ingöyradíó,
en vegna styrjaldarinnar dróst að
reisa stórstöðina Stavangerradíó þar
til 1919.
Friðbjörn fór frá Bergen til Dan-
merkur og starfaði á Lyngbyradíói
smátíma áður en hann kom heim í
marslok sama ár. Starfaði á ritsím-
anum í Reykjavík þar til í septem-
ber. Þá fær hann tveggja mánaða
leyfi frá störfum hjá símanum, og fer
loftskeytamaður á Gullfoss til Am-
eríku. Hann er því fyrsti íslenski loft-
skeytamaðurinn, sem skráður er á
íslenskt skip.
Friðbjörn sagði síðar frá því, að
það hafi verið fyrst árið 1916 sem
talað hafi verið um það í alvöru að
nauðsynlegt væri að koma upp loft-
skeytastöð í Reykjavík. Var það
fyrst og fremst til þess að fá skeyta-
samband við útlönd, þegar sæsíminn
bilaði. Hann slitnaði sem oftar, og
dróst all-lengi að Mikla norræna
fengi skip til viðgerðarinnar. Áður
en það fékkst var Forberg lands-
símastjóri kominn til Færeyja með
björgunarskipinu Geir og með hon-
um símaverkfræðingarnir Paul
Smith og Guðmundur Hlíðdal. En
þegar þeir voru þangað komnir,
kom viðgerðarskipið skyndilega.
í það sinn var sambandlaust við
útlönd í sex vikur, alveg eins og hér
hefði aldrei verið sími. Fréttir feng-
ust engar, nema með skipum, en
skipaferðir voru mjög strjálar vegna
ófriðarins.
Einu fréttirnar, sem bárust til
landsins á meðan sæsíminn var bil-
aður, komu í gegnum litlu stöðina á
Seyðisfirði, sem greint var hér frá að
framan.
Það hafði komið til orða að Mikla
norræna léti reisa loftskeytastöð í
Færeyjum, sem hægt væri að nota
þegar sæsíminn bilaði, og að önnur
stöð yrði reist hér á landi, sem ætti
að ná til Færeyja. En ekkert varð úr
því. Forberg kærði sig ekkert um
það. Hann vildi heldur að hér kæmi
upp stöð, sem Landssíminn ætti og
næði til Noregs og Bretlands.
Þarna kemur það berlega í ljós, að
loftskeytastöðin hér átti fyrst og
fremst að vera varaskeifa sæsímans.
Og því hlutverki gegndi hún með
prýði, þó ekki fyrr en eftir stríð, og
verður vikið að því nánar síðar. .
Þetta sama ár, 1916, leitaði For-
berg landssímastjóri tilboða í loft-
skeytastöðvar hjá fyrirtækinu Soph-
us Berendsen í Kaupmannahöfn,
sem var umboðsaðili Marconifélags-
ins í London. Stöðvarnar skyldu vera
með mismunandi styrkleika. Tilboð
var gert í stöðvar 1-1,5 Kw., 3 Kw. og
5 Kw.
Forberg landssímastjóri og Einar
Arnórsson ráðherra tóku ákvörðun
um 5 Kw. stöð með áætluðu lang-
drægi um 750 km á haf út að degi, en
um helmingi lengri vegalengd að
nóttu til. Verðið var áætlað 80,000
kr. eða sterlingspund 3,600.
Marconifélagið skuldbatt sig til að
afgreiða stöðina frá Bretlandi, að
fengnum tilskildum leyfum.
Samningar voru undirritaðir 1. júlí
í Kaupmannahöfn.
Pað gekk greiðlega að fá leyfin,
þrátt fyrir stríðið, og var stöðin af-
hent í desember 1916.
Nú var hafist handa. Bæjarstjórn
Reykjavíkur lét af hendi leigulóð 80
x 250 metra sunnan til á Melunum á
Grímstaðaholti. Byrjað var á grunn-
inum seint á árinu 1916. Einar Er-