Uppeldi og menntun - 01.01.1994, Síða 63

BORKUR HANSEN
Það sem helst einkennir gæðastjórnun er að þeim sem starfa í stofnunum ber að
líta á starf sitt sem þjónustu - þjónustu við samstarfsfólk innan stofnunar sem og
við þá sem nota sér það sem stofnunin býður. Gæði eru síðan skilgreind eftir því
hversu vel tekst til að fullnægja kröfum og þörfum þeirra sem þjónustan nær til.
Auk þessarar áherslu er mikið lagt upp úr því að líta á starfsemi stofnunar og öll
samskipti manna í millum sem ferli - ferli sem sé hægt að skoða hlutlægt, mæla og
meta, breyta og bæta (sjá t.d. West-Burnham 1992 og Murgatroyd og Morgan 1993).
Vinnulagið sem gjarnan er notað má líta á sem hagnýta útfærslu á vísindalegum
vinnubrögðum. Lögð er mikil áhersla á að þeir sem hlut eiga að máli skilgreini þann
vanda sem fengist er við hverju sinni og nái um hann sammæli. Söfnun nauðsyn-
legra gagna ræðst svo af skilgreiningu vandans en niðurstöðurnar benda á ákveðn-
ar lausnir. Að festa lausnir eða breytingar í sessi er svo lokaþátturinn í vinnuferlinu.
Þessu til viðbótar er fólki bent á að nota ýmis tæki og tól til að afla upplýsinga og
vinna úr þeim (sjá t.d. West-Burnham 1992 og Murgatroyd og Morgan 1993).
Gæðastjórnun er því ákveðin hugmyndafræði sem felur í sér markviss vinnu-
brögð sem tilgreina ákveðin formerki í stofnanamenningunni. Setningin „svona
gerum við hlutina hér", fær þannig ákveðið inntak. Stofnanamenningin verður ekki
bara sterk heldur er hún mótuð með formerkjum sem ýta undir samhent vinnu-
brögð og gildismat sem beinist að því að þróa, breyta og bæta. Gæðastjórnun er
hugmyndafræði sem getur stuðlað að sterkri stofnanamenningu og leiðbeint við að
gera rétta hluti á réttan hátt.
Af framansögðu má draga þá ályktun að hagnýtt gildi þess að nota hugtakið
stofnanamenning er margvíslegt fyrir þá sem í skólunum starfa. Mikilvægi þess að
skilja og vera læs á menningu síns skóla og þess umhverfis sem skólinn starfar í er
ótvírætt. Það má því líta á stjórnun sem eins konar menningarmótun sem beinist að
því að byggja upp hefðir - hefðir sem beinast að því að rannsaka, skoða og meta til
að geta gert betur - hefðir til að stuðla að auknum gæðum - hefðir til að breyta góð-
um skóla í betri skóla.
Heimildir
Campell, R. F., T. Fleming, L. J. Newell og J. W. Bennion. 1987. History of Thought and
Practice in Educational Administration. New York, Teaclrers College Press.
Daft, Richard L. 1986. Organizational Theory and Design, 2. útg. St. Paul, West Pub-
lishing.
Deal, T. E. og A. A. Kennedy. 1982. Corporate Cultures. The Rites and Rituals ofCorpor-
ate Life. Reading (Mass.), Addison-Wesley.
Fullan, Michael. 1982. The Meaning of Educational Change. Teachers College Press.
Hoy, W. K. og C. G. Miskel. 1991. Educational Administration. Theory, Research and
Practice, 4. útg. New York, McGraw-Hill.
Murgatroyd, S. og C. Morgan. 1993. Total Quality Management and the School. Buck-
ingham, Open University Press.
61