Uppeldi og menntun - 01.01.1994, Blaðsíða 131

KRISTINN BJORNSSON
nemendur sem þörfnuðust mismunandi námsefnis og kennsluaðferða saman í
bekk, í stað þess að greina þá og færa í sérbekki þegar um var að ræða veruleg vand-
kvæði eða frávik frá því venjulega. Margir sálfræðingar gerðust nú ákveðnir for-
mælendur þessarar stefnu.
I fimmta lagi var hugmyndin um þróun skólans sem stofnunar. Sérfræðingarnir
skyldu ekki fyrst og fremst, eða eingöngu, skipta sér af einstökum nemendum og
vandkvæðum þeirra, heldur skipti mestu máli að búa öllum nemendum það um-
hverfi í skólanum sem hentaði þeim og mætti þörfum hvers og eins. Það skipti því
miklu að skólinn sem stofnun breyttist og þróaðist svo hann gæti náð þessu mark-
miði. Mátti telja að einn mikilvægasti starfsþáttur sérfræðinganna væri að sinna
þessu hlutverki með viðveru sinni í skólanum og samskiptum sínum við stjórnend-
ur skóla og allt starfslið.
Þetta eru í mínum augum veigamestu atriðin í breyttum sjónarmiðum, en
margt fleira mætti tína til.
Þau sjónarmið sem nú hefur verið lýst höfðu að sjálfsögðu töluverð áhrif á að-
ferðir og allt starf deildanna. Erfitt er að meta hversu mikil þau voru því áhrifin
voru mismikil eftir deildum og einnig breyttust viðhorf og starfshættir sumra
starfsmanna innan sömu deildar meira en annarra. Fór þetta eftir áhugasviðum,
menntun og reynslu hvers fyrir sig. Þó má segja með vissu að viðvera í skólum varð
meiri, nokkuð dró úr prófunum og annarri greiningarvinnu, meira var unnið með
hópa eða bekki, meira varð um samskipan ólíkra nemenda í bekkjum, sérbekkjum
fækkaði, og breytingar urðu á sérskólum þar sem heimavistarskólarnir voru lagðir
niður en í staðinn komu meðferðarheimili og dagskólar. Þessar breytingar á sér-
kennslu og röðun nemenda í bekki voru þó ekki bara vegna áhrifa frá sálfræði-
deildum eða sérfræðingum þeirra, heldur komu hér til breytt viðhorf kennara, eink-
urn sérkennara. Erfitt er að meta hvaða árangur viðleitni til að þróa skólann sem
stofnun hefur borið. Sjálfsagt hafa viðræður sérfræðinga haft einhver áhrif í þessa
átt, jafnvel þótt ekkert sérstakt hafi verið aðhafst til að „þróa skólann" eins og sagt er.
Ég tel rétt að nefna tilraun til að koma á róttækri skipulagsbreytingu á sálfræði-
þjónustunni og hlutverki hennar, enda þótt þá tilraun megi ekki rekja til starfs-
manna þjónustunnar, heldur til Þorsteins Sigurðssonar sérkennslufulltrúa.
Þorsteinn lagði fram tillögur um breytta skipan sálfræðiþjónustunnar í árs-
byrjun 1980 með ítarlegri greinargerð og kostnaðaráætlun. Aðalatriði tillögunnar
voru þau að nú skyldi aðeins vera ein sálfræðideild í borginni og væri hún miðstöð
sem annaðist stjórnun þessarar starfsemi og fræðslu starfsfólksins, en sálfræðingar
hefðu vinnustað sinn alfarið í skólunum og ynnu þar í náinni samvinnu við skóla-
stjóra og annað starfslið skólans og aðallega með þau viðfangsefni sem skólinn
óskaði.
Tillögur þessar vöktu miklar umræður og greinargerðir voru ritaðar frá báðum
sjónarhornum á fyrri hluta ársins 1980.
Starfsmenn sálfræðideilda voru sammála um að mótmæla tillögunum, töldu að
þetta mundi leiða til faglegrar einangrunar þeirra, og að með þessu yrði þjónustan
of háð skólunum og síður fær um að taka sjálfstæða afstöðu í hverju máli.
129