Uppeldi og menntun - 01.01.1994, Blaðsíða 103

GUÐMUNDUR B. ARNKEL5S0N
þáttum. Niðurstöðurnar gefa hins vegar til kynna að slíkir þættir hafi minni áhrif á
niðurstöður samræmda prófa en æskilegt er við mat á námsárangri.
Það mætti velta fyrir sér hvort náin tengsl ólíkra einkunna gefi einfaldlega til
kynna að sérhver nemandi fái jafngóða kennslu í öllum greinum sem samræmd
próf eru haldin í. Þannig væri kominn sterkur sameiginlegur áhrifaþáttur sem
skýrði frammistöðu í ólíkum greinum og væri hægt að tefla gegn námshæfileikum
sem skýringu á niðurstöðunum. Á slíkri skýringu eru þó tveir annmarkar.
Annars vegar þarf jafngóð kennsla í öllum námsgreinum ekki að fela í sér að
kennslan sé almennt fullnægjandi, heldur það að öll kennsla sé jafnslæm. Gott
skólakerfi felur nánast í sér að sumir kennarar skari fram úr og aðrir séu umtalsvert
undir meðallagi í árangri sínum við kennslu. Einsleitni í kennslu mismunandi
námsgreina er því allt eins líkleg til að fela í sér staðnaða kennsluhætti eins og
gróskumikla kennslu. Hins vegar felur slík skýring í sér að gert er lítið úr áhrifum
annarra áhrifaþátta á námsárangur. Sama kennsla hlýtur að skila misjöfnum ár-
angri eftir þeirri ástundun og áhuga sem nemendur sýna einstökum námsgreinum.
Niðurstöðurnar gefa tilefni til að athuga innbyrðis tengsl prófhluta fyrir fleiri ár
en hér hefur verið gert. Breytileg tengsl eftir árum, og þó sérstaklega ef sérhæfi vex
eða minnkar milli ára, getur gefið til kynna einhverjar þær breytingar á uppbygg-
ingu eða samningu prófanna sem auka eða minnka vægi námshæfileika. Nákvæm
greining einstakra atriða eða á þeim reglum sem yfirferð prófanna byggir á gæti líka
gefið til kynna hvað veldur þessu mikla vægi námshæfileika í niðurstöðum próf-
anna. Að síðustu er einnig hugsanlegt að orsakanna sé að leita í sjálfri kennslunni
eða námskránni. Hugsanlega birtist íslensk bóknámshefð í mikilli áherslu á náms-
markmið sem byggja um of á málfarslegri færni nemenda og öðrum greindarþátt-
um, fremur en ástundun, áhuga og ólíkri færni kennara.
Heimildir
Ásgeir Guðmundsson. 1962. Um próf í barnaskólum: Framsöguerindi flutt á fundi
SBR í febrúar s.l. Menntamál 35(2):100—113.
Atli Harðarson. 1992. Er bekkjaskóli betri en áfangaskóli? Ný menntamál 10,4:26-29.
Elliot, C. D. 1990. Differential Ability Scales. Introductory and Technical Handbook. San
Antonio, Psychological Corporation.
Frederiksen, N. 1984. The real test bias. Influences of testing on teaching and learn-
ing. American Psychologist 39:193-202.
Gerður G. Óskarsdóttir. 1992. Hvað mæla grunnskólaprófin? Sálfræðiritið. Tímarit
Sálfræðingafélags íslands 3,1:9-14.
Ingvar Sigurgeirsson. 1983. „Gagnvirkt mat er forsenda þroskandi náms" [viðtal
við dr. Ólaf J. Proppé]. Ný menntamál 1,1:42-45, 62.
Jón Torfi Jónasson og Guðbjörg Andrea Jónsdóttir. 1992. Námsferill (framhaldsskóla
[skýrsla unnin fyrir menntamálaráðuneytiðj. Reykjavík, Félagsvísindastofnun
Háskóla íslands.
101