Uppeldi og menntun - 01.01.1994, Blaðsíða 93

GUÐMUNDUR B. ARNKELSSON
Úrvinnsla
Athugun á niðurstöðutölum fyrir kjarna 1 í stærðfræðiprófinu gaf til kynna að atrið-
in hafi verið mjög létt. Mikil rjáfuráhrif (ceiling effect) voru á niðurstöðutölu próf-
hlutans sem gat valdið óeðlilega lágri fylgni við aðra prófhluta. Því var brugðið á
það ráð að umbreyta kjarna 1 áður en þáttagreining var framkvæmd og var það gert
með því að taka kvaðratrót af niðurstöðutölunni.8
Uppbygging samræmdra prófa var athuguð með meginþáttagreiningu. Þessi
tegund þáttagreiningar var valin þar sem leitað var eftir lýsandi samantekt (sum-
mary) sem gæfi annars vegar til kynna hvort núverandi skipting samræmdra prófa
í fjórar námsgreinar styddist við tölfræðileg rök og hins vegar hvort fækkun sam-
ræmdra prófa úr fjórum niður í tvö væri í samræmi við innbyrðis tengsl námsgrein-
anna fjögurra. Þáttagreiningar voru framkvæmdar í báðum gagnasöfnum í því
skyni að athuga hvort fækkun samræmdra prófa leiddi til breytinga á tengslum
skólaeinkunna í dönsku og ensku við einkunnir í íslensku og stærðfræði.
Báðum gagnasöfnum var skipt með hendingaraðferð í tvö jafnstór úrtök. Þátta-
greiningar voru framkvæmdar í báðum úrtökum og niðurstöður bornar saman til
að kanna áreiðanleika niðurstaðna. Aðeins er greint frá niðurstöðum fyrra úrtaks-
ins, en frávik í niðurstöðum milli úrtaka reyndust'bundin við annan aukastaf.
Auk þessa voru niðurstöður einstakra prófhluta í íslensku og stærðfræði, svo
og skólaeinkunnir í íslensku, stærðfræði, dönsku og ensku, þáttagreindar með
meginásagreiningu. Með þeirri úrvinnslu er leitast við að finna undirliggjandi (la-
tent) þætti sem skýra tengsl prófhluta. Þannig má meðal annars sjá hvort allir próf-
hlutar sama prófs tengist sama undirliggjandi þætti.
Sérhæfi prófhluta var kannað til að meta hvort prófhlutar séu fyrst og fremst að
mæla einhverja tiltekna kunnáttu eða almenna færni sem metin er jafnvel af öðrum
prófum eða prófhlutum.
NIÐURSTÖÐUR
Á Töflum 1 og 2 má sjá lýsandi tölfræði fyrir samræmdar einkunnir og skólaein-
kunnir í sömu greinum fyrir gagnasöfnin tvö.
Meginþáttagreining samræmdra einkunna og skólaeinkunna
Meginþáttagreining á samræmdu einkunnunum fjórum og fjórum skólaeinkunn-
um í sömu greinum gaf til kynna að tveir þættir lægju til grundvallar einkunnum
vorið 1985. Seinni þátturinn hafði þó lágt eigingildi (eigenvalue) eða 0,7, meðan
fyrsti þátturinn skýrði 75% af dreifingunni (eigingildi 6,0). Snúningur með Vari-
Max-aðferð reyndist ekki henta gögnunum og því var leitað að lausn sem byggðist
á tveimur háðum þáttum með „Oblimin"-snúningi.
Rjáfuráhrif leiða til þess að tengsl einkunna virðast minni en þau eru í raun. Flestar mælitölur á innbyrðis
tengsl breyta (einkunna, prófa) eru næmar á rjáfuráhrif, sérstaklega ef sumar breytur hafa rjáfuráhrif en aðrar
ekki. Kvaðratrótarumbreyting er algeng aðferð til að minnka rjáfuráhrifin.
91