Uppeldi og menntun - 01.09.2004, Síða 201

SOLVI SVEINSSON
Á að stytta nám til stúdentsprófs?
Ég er ekki viss um það, en kannski er það bara íhaldssemi af því að mér fannst svo
gaman á þessum árum að ég vil ekki fækka þeim úr fjórum í þrjú. Sumrin voru líka
svo dæmalaust skemmtileg! Umræðan núna á einkum við hefðbundna menntaskóla
með bekkjum, því að í áfangaskólum ljúka menn nú stúdentsprófi á mismunandi
tíma, allt frá hálfu þriðja ári upp í fimm til sex ár.
En hver eru þá rökin með almennri styttingu námsins? Ætli þessi séu ekki oftast
nefnd:
1. Nemendur nýta tíma sinn betur.
2. Nemendur ljúka stúdentsprófi á þremur árum í nágrannalöndum.
3. Brottfall minnkar því að markmiðið verður nálægara.
4. Nemendur koma fyrr út á vinnumarkaðinn.
Setjist ég nú á dómstól andstæðinga gæti þessu verið til að svara:
1. Nemendur nýta ekki tíma sinn betur, heldur verður stúdentspróf þeirra miklu
þrengra en nú tíðkast. Ef námið er stytt um svo og svo margar einingar verður
heildarsumman að sama skapi minni.
2. Margir nemendur erlendis ljúka stúdentsprófi á þremur árum, en ei að síður eru
margir á sama aldri og okkar fólk sem lýkur prófinu á fjórum árum. Og það er í
sjálfu sér eftirtektarvert að stúdentar á Norðurlöndum ljúka fyrsta háskólaprófi á
sama aldri og íslenskir námsmenn. (Það er raunar sérstakt hjá okkur að í Háskóla
íslands er allt að helmingur stúdenta í grunnnámi 25 ára og eldri.)
3. Brottfall er meinsemd í skólakerfinu en ekki jafn djúptæk og stjórnmálamenn og
aðrir láta í veðri vaka. Málið er nefnilega svo vaxið að íslensk ungmenni geta
fengið vinnu þótt þau ljúki ekki námi. Atvinnulíf hérlendis krefst miklu minni
skólagöngu en tíðkast í nágrannalöndum. Nemandi sem hættir í skóla í Noregi er
vandamál en hér vinnukraftur. Þriggja ára stúdentspróf minnkar ekki brottfall,
miklu fremur er líklegra að meira vinnuálag auki það.
4. Ég fæ ekki betur séð en nemendur komi síst fyrr á vinnumarkað í þeim löndum
þar sem nám til stúdentsprófs er að jafnaði þrjú ár, sbr. það sem að ofan greinir.
Kostur núverandi stúdentsprófs er í mínum huga sá að það er fjölbreytt í þeim skiln-
ingi að nemendur kynnast mörgum greinum og dýpka þekkingu sína á þeim sviðum
sem höfða ríkulega til áhuga þeirra og hæfni. Margir finna framtíðarleið sína í námi
af stuttum kynnum við einstakar greinar í framhaldsskóla. Ég óttast að skemmri
skírn dragi úr þessum ótvíræða kosti. Ég tel hins vegar að stytting verði lögleidd á
næstu misserum og þá einkum með samanburðarrökum við nágrannalönd; heimur-
199