Uppeldi og menntun - 01.09.2004, Blaðsíða 113

HRÖNN PÁLMADÓTTIR
Samskipti í barnahópnum
Starfsfólkið taldi að samskiptin milli barnanna gengju almennt vel. Litið var svo á að
deilur milli barna væru eðlilegar að vissu marki. Börnin væru dugleg að leysa úr
átökum upp á eigin spýtur. Það væru venjulegast börnin sem ættu í samskiptaerfið-
leikum sem lentu í handalögmálum eða deilum og gætu ekki leyst úr án aðstoðar
fullorðinna. Það var mat starfsfólksins að drengirnir og stúlkumar leysi úr innbyrðis
átökum á ólíkan hátt. Erfiðleikar stúlkna séu ekki eins truflandi fyrir umhverfið. Það
geti því verið ákveðin hætta á að samskiptaerfiðleikar þeirra fari fram hjá starfsfólki.
Hins vegar séu stúlkurnar duglegri að leita eftir aðstoð fullorðinna við lausn ágrein-
ingsefna sinna.
í barnahópnum reynir á marga þætti félagslegra samskipta og verða börn að búa
yfir félagslegri færni til að verða virkir þátttakendur innan barnahópsins. Börnin
standa misvel að vígi og eiga sum barnanna erfitt að fóta sig innan hópsins. Það kom
fram að sum börn væru vinsæl og eftirsóttir leikfélagar en öðrum tækist síður upp í
samskiptum sínum og væri jafnvel hafnað. Kolbrún leikskólakennari sagði að „börn
væru mjög fljót að finna hafi þau leyfi til að gera lítið úr þeim sem eiga í erfiðleikum
t.d. með tal. Það sé alfarið í höndum hinna fullorðnu að stöðva stríðni og einelti
meðal barnanna." Guðrún leikskólakennari nefndi dæmi um dreng sem byrjaði á
deildinni og var seinn í almennum þroska. Geta hans kom á óvart þegar hann lék við
félaga sem honum leið vel með og gat tengst:
Fyrst þegar hann kom hér inn hafði hann eiginlega engin samskipti hvorki
við fullorðna né við börn. Hann bara talaði ekki. Ef hann sá að í dúkku-
krók voru stórir og töff strákar valdi hann eitthvað annað. Nú er hann er
búinn að finna sér félaga og þá talar hann og hefur heilmikinn orðaforða
og er allt öðruvísi barn ... Þannig að hann er að mörgu leyti sterkari en ég
hélt og mjög merkilegt að horfa upp á.
Ljóst er að samskipti innan barnahóps eru flókin og barnahópurinn fjölbreyttur. Það
gerir miklar kröfur til starfsmanna að mæta börnunum þannig að hvert og eitt barn
öðlist viðurkenningu á eigin forsendum innan hópsins.
Hlutverk og íhlutun starfsmanna í leik
Þau viðhorf voru ríkjandi hjá starfsfólki að leikur barnanna væri nokkurs konar mót-
vægi við skólann sem biði þeirra. í leiknum ætti að ríkja ákveðið frelsi og ákvarðan-
irnar og frumkvæði að liggja hjá börnunum. Reynt var að skapa góð leikskilyrði, t.d.
með leikefni og með því hafa áhrif á leikinn með fjölda barna á hvert leiksvæði. Fram
kom að bein þátttaka og íhlutun í leikinn ætti að vera sem minnst nema nauðsyn
krefði. Það ætti að fylgjast með, leiðbeina, halda aga og vera til taks meðan börnin
væru í leik. Guðrún leikskólakennari lýsti skoðun sinni á leik og hlutverki sínu á eft-
irfarandi hátt:
Börnin eru að vinna úr áhrifum sem þau hafa orðið fyrir. Þetta er
ekki upplifun hinna fullorðnu, forsendur barnanna ráða ...Við hjálpum
111