Uppeldi og menntun - 01.09.2004, Blaðsíða 197

KATRÍN JAKOBSDÓTTIR
Er styttri framhaldsskóli betri?
Ég gleymi því líklega aldrei þegar ég byrjaði í Menntaskólanum við Sund. Það var
eins og nýr heimur hefði opnast. Óteljandi tækifæri virtust fyrir hendi til að stunda
félagslíf og kynnast þannig krökkum á öllum aldri en um leið myndaðist samhugur
innan bekkjarins. Árin fjögur urðu bæði skemmtileg og gefandi. Andinn var góður
og þarna var lagður breiður grunnur fyrir lífið sjálft, ekki bara háskólanám í tiltekn-
um fögum.
Auðvitað var ýmislegt sem betur mátti fara. Það hefði mátt vera meiri tjáning,
meira val, meira vald til nemenda, meira frelsi. Oft og tíðum var orkan svo mikil að
það var nánast ómögulegt að sitja í 45 mínútur yfir einhverjum bókum en á sama
tíma var hægt að vaka heilu næturnar við að mála myndskreytingar fyrir þemavik-
una. Á þessum árum lærði fólk að vinna á sjálfstæðan hátt og uppgötvaði að það er
ekkert eitt rétt í þeim efnum. í samvinnu geta ólíkir einstaklingar hins vegar skapað
eitthvað nýtt og spennandi. Með öðrum orðum: Sveigjanleiki er lykilatriði ef allir eiga
að geta notið sín og unnið á eigin forsendum. Það á að vera höfuðmarkmið í öllu ís-
lensku skólastarfi að leyfa einstaklingnum að blómstra.
í stuttu máli var reynsla mín af framhaldsskóla góð, þetta skólastig einkenndist
alls ekki af deyfð og aðgerðaleysi heldur var námið krefjandi og skemmtilegt. Þess
vegna fannst mér það skrýtin tilhögun þegar verkefnisstjórn á vegum menntamála-
ráðuneytisins lagði til á haustmánuðum 2003 að nám til stúdentsprófs yrði stytt úr
fjórum árum að jafnaði í þrjú. í þeim tillögum var miðað við að kennslustundum yrði
fækkað um 20% og í samhengi við það voru nefndar tölur um að kennurum gæti þá
fækkað um allt að 12%.
Þetta er þó ekki í fyrsta sinn sem lagt er til að stytta meðallengd framhaldsskóla-
náms úr fjórum árum í þrjú. Þessar raddir hafa verið uppi allt frá 1997 en þá var ár
liðið frá því að sveitarfélögin tóku við grunnskólum landsins. Síðan þá hefur sparn-
aðarárátta menntamálayfirvalda beinst að framhalds- og háskólastiginu - að minnsta
kosti virðast tillögurnar sem lagðar voru fram í ágúst 2003 einkum eiga að leiða til
sparnaðar þó að sagt sé að styttingin sé tilraun til að bæta framhaldsskólastigið, gera
það innihaldsríkara og betra, minnka brottfall og hvaðeina; aldrei kom þó nákvæm-
lega fram hvernig styttingin ætti að hafa þessi víðtæku áhrif.
Ári síðar, eða í ágúst 2004, kom blá skýrsla frá menntamálaráðuneytinu sem bar
yfirskriftina „Breytt námsskipan til stúdentsprófs." Þar kemur fram að helsta gagn-
rýni á fyrri tillögur hafi verið að í þeim hafi grunn- og framhaldsskólastig ekki verið
skoðað á heildstæðan hátt, að með styttingunni yrði námið fábreyttara og um leið al-
mennara, nemendum gæfist enginn kostur á að sérhæfa sig.
Niðurstöður nýju skýrslunnar eru þó í meginatriðum þær sömu og þeirrar gömlu:
Stytta skal framhaldsskólann hvað sem tautar og raular. Námið mun minnka um
195