Iðunn : nýr flokkur - 01.06.1933, Blaðsíða 77

3ÐUNN
Kirkjan og árásarlið hennar.
251
ur leið pú sjálfan þig, er góð lífsregla. En það er para-
dox. Hvernig geta menn orðið sjálfstæðir og fullkomnir
í [rekkingu og rökvísri hugsun, nema fyrir ágæta upp-
fræðslu og skólun? Hvers vegna þarf Pórbergur að
ganga upp í predikunarstól og áminna lýðinn og benda
honum á veg hjálpræðisins? Er pað ekki af {jví, að
menn eru ekki, a. m. k. fyrr en þeir komast á vist
þroskastig, færir um að rata óstuddir og án leiðbein-
inga inn á veg hins eilífa lífs? Byggist ekki mikið af
þekkingu og rökvísi nútímans einmitt á því, að vér höf-
um fyrir milligöngu uppfræðara vorra og kennenda átt
kost á að tileinka oss margt af samansafnaðri þekkingu
og reynslu liðinna kynslóða með auðveldara móti en
ella væri unt? Og hví skyldi ekki einnig vera svo háttað
um ýms andleg eða siðleg verðmæti? Eða hvers vegna
er Þórbergur t. d. svo viss um sannleikann? Munu það
ekki vera leifar af trúararfi hans: áttunda boðorðinu í
barnalærdóminum; kenningu Jóhannesar: guð er sann-
leikur; kenningu Seneca: veritas nunquam perit?
í öðru lagi reynir kirkjan að hafa áhrif á lýðinn með
kenningum sínum og áminningarræðum, oft áþekkum
þeirri, sem Pórbergur liefir látið á þrykk út ganga, en
alveg eins og hann oft orðið vör við hið sama: sjáandi
augu, sem sjá ekki, og heyrandi eyru, sem heyra ekki',
erfðasyndina verstu, að menn falsa viljandi fyrir sér
hina gullnu mynt tilverunnar til að tryggja sér höfuð-
stól eiginhagsmunanna, efnahag, álit og völd.
En kirkjan sér og skilur það, sem ekki verður séð af
grein Þórbergs að hann skilji — og því síður Skúli
Guðjónsson, sem ritar í sama hefti Iðunnar — af hverju
hinn vondi vilji kemur og sinnuleysið gagnvart boðskap
spámannanna. Hann kemur af vantrú manna eða trú-
leysi á öll önnur verðmæti en höfuðstól eiginhagsmun-