Hugur - 01.01.2002, Side 31

Hugur - 01.01.2002, Side 31
Hugur, 12-13. ár, 2000-2001 s. 29-37 G.E.M. Anscombe Asetningur Hvað greinir athafnir sem framdar eru af ásetningi frá öðrum athöfn- um? Beinast liggur við að þær séu þær athafnir sem ákveðinn skilning- ur á spurningunni „Hvers vegna?“ á við, það er sá skilningur þar sem já- kvætt svar gefur ástæðu til athafnar1. En við komumst varla langt með þessu móti því að spurningarnar „Hver er þessi skilningur spurningar- innar ‘Hvers vegna?’“ og „Hvað er átt við með ‘ástæða til athafnar’?“ eru ein og hin sama. Til að koma auga á vandann má líta á spurninguna „Hvers vegna ýtt- irðu bollanum af borðinu?“ þegar henni er svarað með „Mér fannst ég sjá andlit á glugganum og hrökk við.“ Nú getum við ekki sagt að alltaf sé um að ræða orsök fremur en ástæðu þegar minnst er á eitthvað í svar- inu sem kemur á undan athöfninni. Ef spurt er „Hvers vegna drapstu hann?“ hlýtur svarið „hann drap föður minn“ að vera ástæða fremur en bein orsök en í svarinu er þarna vísað í atburð sem á sér stað á undan athöfninni sem framin er. Satt er að við höfum yfirleitt ekki atburð eins og það að hrökkva við í huga þegar við tölum um ástæðu til athafnar. „Að hrökkva við,“ gæti einhver sagt, „er ekki athöfn í þeim skilningi sem gef- inn er til kynna þegar talað er um „ástæðu til athafnar.“ Þegar við segj- um til dæmis „Hver var ástæða þess að þú hrökkst svona við?“ er það ólíkt því þegar við segjum „Af hvaða ástæðu útilokaðir þú þennan aðila úr erfðaskránni þinni?“ eða „Af hvaða ástæðu pantaðir þú leigubíl?“ En hver er munurinn? Hvers vegna er það að hrökkva við eða að reka upp undrunaróp ekki „athöfn“ meðan það að panta leigubíl eða að fara yfir götu er það? Svarið getur ekki verið: „Því að svar við spurningunni ‘hvers vegna?’ getur sagt frá ástæðu í síðarnefndu tilvikunum“, þar sem svarið getur „sagt frá ástæðu“ í fyrrnefndu tilvikunum líka. Við getum heldur okki sagt: „Já, en ekki ástæðu til athafnar“, því að þá værum við komin í hring. Við þurfum að finna muninn á þessum tveimur gerðum „ástæðu“ 1 Astæða til athafnar er hér þýðing á reason for action. 29
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Hugur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.