Hugur - 01.06.2002, Blaðsíða 125

Mannréttindi: Pólitík eða lögfræði?
Hugur
rétt þeirra til vinnu og félagslegra bóta. Mikil umræða upphófst við
þetta í Danmörku og í byrjun féll hún í tvo farvegi. Annars vegar var
talað um hið mikla óréttlæti sem í þessu fælist og hvernig þessi breyt-
ing gæti haft slæm áhrif á innflytjendur og tengsl innflytjenda við
Dani. Hins vegar var talað um að í þessari breytingu fælist mannrétt-
indabrot. Það var ákveðið að sækja ekki fram á tvennum vígstöðvum
samtímis og mynduðust nokkrar deilur um hvort ætti að kæra þetta
sem mannréttindabrot eða halda áfram að vísa til réttlætissjónar-
miða og raka. A endanum var ákveðið að reyna á dómstólaleiðina og
því frá upphafi ljóst að dómsniðurstöðu yrði unað sem lokaniðurstöðu
málsins. Með þeirri ákvörðun varð mikil breyting frá umræðunni sem
hafði áður verið um þessa nýju vinnulöggjöf þar sem deilurnar fóru að
snúast um túlkun á skoðunum löglærðra manna, þeirra sem höfðu
„vit á málunum.“ Þegar niðurstaðan varð ljós og dómarar útlistuðu að
þessi breyting á vinnulöggjöf innflytjenda bryti ekki í bága við mann-
réttindi var málinu líka lokið. Réttlætissjónarmið urðu að víkja fyrir
gildandi lögum.
Upplýst mannréttindaumræða
Umræðan um endurskilgreiningu réttinda er bundin við vestræn
ríki, eða þau ríki þar sem löggilding réttindanna er almennt viður-
kennd. I öðrum ríkjum, þar sem réttindi hafa ekki fengið þessa al-
mennu viðurkenningu, eru enn deilur um stjórnmál mannréttinda,
þ.e. átökin eru enn til staðar á þessu sviði. Og þó að alls ekki sé ver-
ið að leggja til að við tökum upp stjórnarfar líkt og er í Afganistan eða
Sierra Leone megum við ekki heldur ganga að mannréttindum sem
vísum og reglulega verður að upphefja einhverjar umræður um hvers
konar „borgararéttindi“ við viljum. Það að kenningarlegur grundvöll-
ur mannréttinda sé dreginn í efa þýðir ekki að ríkjandi mannréttindi
séu nauðsynlega slæm. Þetta geta vel verið þau réttindi sem við kjós-
um að hafa þegar við gerum okkur að fullu ljóst að réttindi eru póli-
tísk í eðli sínu og grundvallast sem slík á pólitísku vali. En við verð-
um þá líka að gera okkur grein fyrir að réttindin sem við veljum geta
haft takmarkandi áhrif á stjórnmál og lýðræði með því að takmarka
umræðuna og hverjir geta tekið þátt í þeirri umræðu.
123