Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Side 79

Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Side 79
erfitt að fá heildaryfirlit námsbóka og töluverður tími fór í upphafi í að finna efni og grunnupplýsingar um bækurnar, eins og útgáfuár. Þær bækur sem skoðaðar voru eru því augljóslega ekki allar námsbækur sem hafa verið gefnar út fyrir grunnskóla á Íslandi í fyrrnefndum fögum, þó ætla megi að úrtakið sé nægilegt til að rannsóknin endurspegli meginþræði í kennslubókunum. Tvo grunnþætti þarf að hafa í huga varðandi gögnin áður en lengra er haldið. Í fyrsta lagi hvaða bækur voru flokkaðar sem námsbækur í rannsókninni? Lögð var áhersla á bækur sem sérstaklega voru titlaðar sem kennslubækur eða aðgreindar á einhvern hátt sem slíkar. Nokkrar bókanna sem teknar voru fyrir eru á milli þess að vera skrifaðar sem upplýsingarit og kennslubækur en langstærstur hluti bókanna er augljóslega ætlaður til kennslu. Einnig má setja spurningamerki við flokkun bókanna í þessa fjóra hópa: kristin- fræði, landafræði, sögu og samfélagsfræði. Í dag er talað um þrjár síðarnefndu grein- arnar sem samfélagsfræðigreinar og í gegnum tíðina hafa afmarkanir þessara sviða í aðalnámskrá verið breytilegar að einhverju marki. Í Aðalnámskrá sem gefin var út 1960 felur listi yfir námsgreinar meðal annars í sér átthagafræði, kristinfræði, sögu og félagsfræði, landafræði og náttúrufræði (Menntamálaráðuneytið, 1960). Í Aðal- námskránni frá árinu 1976 er hins vegar talað um samfélagsfræði og kristinfræði (Menntamálaráðuneytið, 1976) en í Aðalnámskrá sem gefin var út árið eftir (sem virðist vera hluti af sömu aðalnámskrá) er útskýrt að samfélagsfræði sem sérstök námsgrein sé „enn á undirbúnings- og tilraunarstigi“ (Menntamálaráðuneytið, 1977, bls. 5). Jafnframt kemur fram að heitið samfélagsfræði nái yfir áttahagafræði, Íslands- sögu, mannkynssögu, landafræði og félagsfræði. Sérstaklega er tekið fram að félags- vísindi séu færð inn í skólann sem hluti af samfélagsfræði (bls. 7). Í Aðalnámskrá frá 1989 er hins vegar talað um samfélagsfræði og samfélagsfræðigreinar en síðastnefnda hugtakið vísar í: „þær námsgreinar sem fjalla, hver á sinn hátt, um mannleg samfé- lög og menningu. Saga og landafræði hafa skipað þar öndvegi en félagsfræði og aðrar félagsvísindagreinar, s.s. mannfræði og félagssálfræði, leggja einnig sitt af mörkum“ (Menntamálaráðuneytið, 1989 bls. 115). Í Aðalnámskrá frá 1999 segir: „á yngsta stigi hefur löngum tíðkast að flétta nokkrum námsgreinum saman í aðal- námskrá, einkum sögu, landafræði, ýmsum félagsgreinum og jafnvel náttúrufræði og íslensku að hluta til. Í þessari Aðalnámskrá eru markmið einstakra námsgreina sett fram með sjálfstæðari hætti en skólunum ætlað stærra hlutverk við að tengja og sam- þætta greinar eftir því sem talið er henta“ (Menntamálaráðuneytið, 1999b, bls. 5). Benda má á að aðalnámskrárnar virðast ganga út frá skiptingu í svipaðar fræðigrein- ar og gengið er út frá í rannsókninni, þrátt fyrir að lögð sé áhersla á samþættingu greina í raunverulegri kennslu þeirra. Námsbækurnar sjálfar, burtséð frá þeim ramma sem þeim er gefinn í aðalnámskránni, eru þó í flestum tilfellum aðgreindar með titli eða texta í inngangi sem námsbók í því ákveðna fagi sem flokkun mín byggði á. Þannig bera 28 af þeim 35 bókum sem voru flokkaðar sem landafræði, heitið „landafræði“ eða hafa orðasambandið „kennslubók í landafræði“ í titlinum. Eins og áður segir var ákveðið að gera ekki upp á milli bókanna eftir aldri. Sú áhersla felur í sér bæði kosti og galla. Nokkuð erfitt er að staðhæfa um hvaða bækur eru raunverulega í notkun. Mikil fjölbreytni virðist einkenna námsefnisnotkun þar K R I S T Í N L O F T S D Ó T T I R 79
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152

x

Uppeldi og menntun

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.