Saga - 2001, Blaðsíða 290

288
RITFREGNIR
áfram. í skrásetningu sinni beita þeir algengri „hver sagði hvað-aðferð" a
deilur um einsögu og póstmódemisma. Með hliðsjón af efni bókarinnar
og þeim markmiðum sem henni sýnast sett í formála hefði mátt ætla að
þeir reyndu að beita annaðhvort aðferðum einsögu eða genealógískrar
orðræðugreiningar í anda Foucaults á þá að nokkru leyti samtvinnuðu at-
burði sem landnám einsögu og pómódeilur eru á allra síðustu árum. Ser-
staklega áhugavert hefði verið að ræða vel hina genealógísku orðræðu-
greiningu sem Foucault var meistari í og takast á við hvernig og hvort ein-
saga sé skyld sögu hugmyndakerfa í foucaultískum anda. Mér er ekki
ljóst hvort einsögufræðingar hefðu grætt á því að tekist hefði verið á við
þær spurningar sem ég tæpi á hér, þ.e. um tengsl einsögu, orðræðugrern-
ingar og sögu hugmyndakerfa. En sagnfræði og önnur fræði er nýta að-
ferðir orðræðugreiningar hefðu grætt á því.
Hlutverk ritstjóra bókarinnar virðist einkum hafa verið að skrifa stutt-
an formála, eins konar útdrátt úr greinunum. Mér finnst að þeir hefðu átt
að fá fleiri fræðimenn til að rita frá fleiri sjónarhornum, fá t.d. íslenska
sagnfræðinga til að leggja út af grein Ginzburgs. Þá hefðu báðar frurn-
sömdu greinamar grætt á styttingu. Villur eru sennilega fáar í bókinni en
ein þeirra er meinleg: Á einu titilblaðanna er Ginzburg nefndur Ginsburg-
Bókin Framtíð lýðrædis á tímum hnattvæðingar hefur að geyma þýddar
greinar eftir átta karlmenn af ólíku þjóðemi, stjómmálafræðinga, félags-
fræðinga og heimspeking, fædda á árunum 1925-52. Upphaflega voru
greinamar birtar sem greinaflokkur í Die Zeit en em hér þýddar úr frunn-
máli höfundar, yfirleitt á gott íslenskt mál. Greinaflokknum er fylgt ur
hlaði með stuttum en skýrum formála um tengsl hnattvæðingar og lýð'
ræðis.
Spurningar um hvort hnattvæðing sé óhjákvæmileg eða æskileg - meg'
inviðfangsefni greinanna - eru e.t.v. ekki sagnfræði í þröngum skilningú
þ.e. þeim skilningi að hlutverk sagnfræði sé að fást við fortíðina. í þessum
greinum eru raktir sögulegir þræðir og spáð í framtíðina og í mörgum til-
vikum þarf að skoða merkimiðana (próf, stöðu) til að átta sig á því að við-
komandi höfundar eru ekki flokkaðir sem sagnfræðingar því svo mjog
nota þeir sögu og sagnfræði til að byggja upp rök sín um hnattvæðingU/
lýðræði, jöfnuð, mannréttindi, borgararéttindi, félagsleg réttindi, velferð-
arkerfi og markaðsvæðingu. Þetta eru afar áhugaverðar greinar og feng'
ur að fá þær gefnar út á íslensku.
Galli á báðum bókunum er að í þeim er ekki listi yfir fyrri Atviksbæk-
ur. Meðal þeirra munu vera rit eftir Jean Baudrillard og Walter Benjamm
sem tímabært var að gefa út á íslensku. Væntanleg er m.a. bók um hið
póstmóderníska ástand og önnur um borgarfræði. Þá vænti ég þess að
gefnar verði út bækur um femínisma í þessum bókaflokki en hann er tæp
ast nefndur í þessum tveimur ritum sem hér er um fjallað.
Áræði Atviksmanna í þessari útgáfu er mikill fengur fyrir þjóðfélags