Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1928, Síða 15

13
rekja það fyrir ykkur, hvernig list Einars á allar dýpstu
rætur sínar heima á æskustöðvunum, og eg reyndi að
sýna ykkur, hvað af myndum hans er þaðan, að svo miklu
leyti, sem hægt er að sýna það, og eg reyndi að hjálpa
ykkur til að skilja, hvað hann hefði farið með að heiman,
sem þó er ekki hægt að sjá eða sýna. Og eg minni ykkur á
það aftur, aö Einar Jónsson fékk því til leiðar komið, að
Gyltuhlíð, þar sem hann lék sér barn, var undanskilin í
kaupinu, þegar föðurleifð hans var seld, og nú er hún í
eigu hans. Og litla húsið sitt hefur hann bygt yfir básinn,
þar sem móðir hans var vön að segja honum æfintýri, þeg-
ar hann var lítill. Einar Jónsson hefur borið hróður ís-
lands lengst af öllum niðjum þess, sem nú lifa og starfa.
Hann hefur sýnt frumleika þjóðarinnar best. Og hann hef-
ur fært öllum heimi dýrstar gjafirnar — i trygð við upp-
haf sitt, óðal og æskuminningar: það sem hann á dýrast
og honum þykir vænst um. Við megum ekki, hvert okkar,
vænta okkur heimsfrægðar slíkrar sem Einar Jónsson. En
öll eigum við að fara veg hans: við eigum að vera trú
upphafi okkar, óðali og eðli.
Eg vona, að ykkur sé það nú ljóst, hverjir þeir eru þess-
ir þrír einkagripir, sem við eigum öll sameiginlega og þó
hvert fyrir sig. Og eg vona, að ykkur verði líka að lokum
ljóst gildi þeirra fyrir líf þjóðar okkar og sjálfra okkar.
Og mig langar til að treysta því, að þið og þjóðin í heild
haldi fullri trygð við þá. Þá erum við enn á sömu leið og
forfeður okkar, sem í guðlegri dirfsku sigldu glæsilegustu
knörrunum frá Noregsströnd hingað til íslands. Þá og þá
aðeins verður sigurinn, sein síðasta kynslóð lauk —
stjórnarfarslegt fullveldi íslands — að dýrðlegum, varan-
legum sigri. Þá á þjóðin okkar enn gullöld sjálfstæðrar
menningar fyrir stafni. Þá á hún enn máttinn til að skapa
þau andleg verðmæti, er gera alt mannkyn rikara — en
það eitt mun á komandi tímum gefa henni rétt og þrótt,