Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1928, Side 84

82
fara með »the human plant« (þ. e. manninn) alveg eins
og hverja aðra plöntu, þegar hún er eins vel þekt. Við
getum búið til góða menn eins og S. N., ef við vitum úr
hverju þeir eru, og hvernig þeir eru búnir til, og þá mundu
opnast nýir vegir, til að gera þá enn betri. Við ættum eng-
an S. N., ef náttúran hefði ekki haft tæki — að vísu mjög
ófullkomin og seinvirk — til að vega og mæla, velja og
hafna. Mér er næst að halda, að vísindin gætu nú þegar
hjálpað henni ögn, í stað þess að eyðileggja verk hennar,
eins og þau virðast gera. Það er jafnvel byrjað hér, en
mjög lítið, og ekki í þá átt, sem helst mundi duga. En það
verður haldið áfram að rannsaka og reyna, og þótt
Bandaríkjamönnum takist ekki að bjarga sér og menn-
ingunni, er mjög líklegt, að þeir finni eitthvað, sem aðrir
gætu notað, til að komast lengra, t. d. íslendingar. Þeir
hafa yfirleitt betra efni að vinna úr, og þeir hafa ættfræð-
ina að styðjast við.
Þér mun þykja eg hafa vaxið að einstaklingshyggju,
og er þá betra seint en aldrei. Það er þó sú ein einstak-
lingshyggja, sem er skilyrði fyrir öflugum menningarfé-
lagsskap. Félagslyndi er einn sá þáttur manngildisins,
sem nauðsynlegast er að vega og mæla og auka — og
líklega erfiðast, en þó verður það vonandi gert. Eg set
mannfélagið yfir einstaklinginn, eins og eg hef gert ætíð
fyr. Skipulaginu virðist að vísu ennþá miða áfram, en í
misjafnlega heppilega átt. En skipulag mjög ófullkominna
einstaklinga stefnir ekki að menningu, þótt tækist, heldur
niáurun.
Guðmundur ólafsson mundi spyrja hvort rósrauðu gler-
augun hefðu týnst. Getur verið. Mér virðist stefna að
Ragnarökum, en eg þykist vita, að Líf og Leifþrasir lifi
einhvers staðar, og Haddmímisholtið getur verið á íslandi
ekki síður en annars staðar. Þú hefur skóla. Þangað kem-
ur yfirleitt efni í fölk, sem gæti orðiö betra en í meðallagi.