Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1928, Blaðsíða 88
86
um að hægt yrði að byggja tvö á ári í staðinn fyrir citt,
seinna þrjú á ári. Aðrar sýslur koma á eftir. Jónas kemur
fram Landnámssjóðnum í einhverri mynd einhvern tíma.
Það verður einhverskonar landnámsbanki í sambandi við
landnámssjóði ykkar í hverri sýslu eða sveit sem útbú.
Þá verður þegar hægt að byggja 5—6 í hverri sýslu ár-
Iega, seinna eitt í hverri sveit árlega. Þá fer að verða
hægra um vegi og samgöngur, síma, rafmagn og félags-
skap. Það er eins og þegar við vorum fyrst að slétta með
reku fáeina ferfaðma og reikna út, að túnið yrði nokkuð
slétt á hundrað árum. Það gekk fljótar, þegar til kom. —
— Það er unt að rækta landið án nýbýla, en með nýbýl-
um ræktið þið þjóðina miklu meira.
Eg læt Jónas um Landnámssjóðinn. En eg var um dag-
inn að hugsa um Framkvæmdasjóð handa íslandi til vega.
brúa, áveitufyrirtækja, plöntubótatilrauna, laxaklaks, raf-
veitu og annars þess, er beint og óbeint eykur verðmæti
landsins sjálfs — sveitanna. Tekjur sjóðsins eiga að vera
1 % árlega af virðingarverði landa og lóða í sveitum og
kaupstöðum, og 3% árlega af þeirri verðhækkun landa
og Ióða, sein verður eftir að sjóðurinn er stofnaður. Til-
lagan er mjög »moderate« (hófleg). Landeign hefur oft-
ast hækkað um c. 25% í höndum núverandi eigenda án
tilverknaðar þeirra, svo að fáir þyrftu að kvarta um lækk-
un á eign, sem þeir hefðu unnið fyrir, og verðhækkunar-
skatturinn er sá eini skattur, sein engir geta fundið að,
nema braskarar. Eg hef ekki skýrslur við hendina, en tel
víst, að tekjurnar yrðu strax miklu meiri, en nú er varið
til þessara fyrirtækja, og alt sem gert yrði, mundi auka
tekjurnar, svo að þetta yrði sjálfhreifivél, sem lyfti sveit-
unum með sívaxandi hraða. Framsókn á að fylgja þessu,
af því að það eykur framfarir í landinu og socialistar, af
því að það eykur sameign, og hvorir tveggja, af því að
það kemur í veg fyrir brask og útvegar landnemum ódýr-