Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1928, Page 128

126
skapi. Hann vill að Þorgils vægi fyrir sér, og fer all geyst
í sakirnar gegn honum. En þar sést biskupi yfir. Þorgils
þykist ekkert hafa af sér brotið og er ráðinn í því að
sveigja hvergi til. Hann lætur hart mæta hörðu, og biskup
sér þann kost vænstan að sættast. Það verður Þorgils sem
ber hærri hlut, vegna þess að hann er miklu fastari í gerð,
heilli og sterkari maður en biskup.
Eftir sættina við biskup varð Þorgils mjög vinsæll í
Skagafiröi. Þótti bændum sem Kolbeinn ungi, sem hafði
verið þeirra vinsælasti höfðingi, væri nú endurborinn;
enda hafa þeir Þorgils og Kolbeinn verið alllíkir um margt.
En meira göfugmenni hefur Þorgils verið.
Eyjólfur Þorsteinsson hafði haft ríki í Eyjafirði af
hendi konungs. En er konungur frétti fall hans, skipaði
hann Þorgilsi Eyfjörð, og tóku bændur vel við honum. —
Vinsældir Þorgils koma ef til vill best í ljós, þegar hann
fær Skagfirðinga og Eyfirðinga til þess að sverja Hákoni
konungi trúnaðareiða mótspyrnulaust, jafn óvinsælt mál
og það er í raun og veru. Vissulega er ekki hægt að segja,
að Þorgils hafi þar neytt vinsælda sinna til mikillar gæfu
fyrir þjóðina. En þess verður að gæta, hvernig þá er kom-
ið sjálfstæði landsmanna. Það er í raun og veru þegar
glatað.
Völdin hafa um langt skeið verið í höndum örfárra
skammsýnna manna, sem hafa verið leiksoppar erlends
valds. Þeir hafa verið taflmennirnir í taflinu, sem kon-
ungsvaldið hafði teflt og tefldi við þjóðina. Enginn virð-
ist sjá til fulls, að sjálfstæði þjóðarinnar er i voða, eða
að minsta kosti hafa ekki dug til þess að afstýra því, að
það farist. Flestir hugsa mest um það, að ná sem mestu
ríki undir sig. Þeir sverja konungi að koma landinu undir
hann, en það verður lítið úr efndum. Þeir nota vald það,
sem á bak við þá stendur, til þess að ná sem mestum völd-
um í sínar hendur, án þess að ætla sér nokkuð víst með’