Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1937, Síða 58

40
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
fagna sumrinu. Hver veit? Þjóð-
sögurnar fela í sér alda reynslu,
alda sannleik saman þjappaðann,
sem hver skilur svo á sína vísu.
Þjóðsögur, hvað hún hafði trúað
þeim bókstaflega þegar hún var
barn og unglingur í föðurgarði, og
Ingveldur gamla, vinkona hennar
átti sinn þátt í því.
Ingveldur hafði verið vinnukona
hjá foreldrum hennar frá því Ragn-
hildur mundi eftir sér, og Ragnhild-
ur hafði verið uppáhaldið hennar.
Aldrei átti Ingveldur gamla of ann-
ríkt, til að sýna Ragnhildi umhyggju
og blíðu, þegar hún flýði með barna-
raunir sínar til gömlu konunnar.
Með hrjúfum vinnuhöndum strauk
hún burtu tárin. Enda hafði Ragn-
hildur verið viljug að snúast í kring
um Ingveldi og hjálpa henni til við
þau verk, sem þóttu hæfa aðeins
gamalmennum og börnum. En und-
ir handleiðslu Ingveldar leið tíminn
fljótt og vinnan varð auðveld, því
hugurinn var á flugi út um lönd
æfintýra og þjóðsagna. Hann ferð-
aðist inn í hamrahallir huldufólks-
ins, út um glæsivelli æfintýranna og
inn á hin ægilegu, leyndardómsfullu,
myrku lönd draugasagnanna. Ing-
veldur sagði henni frá þessum löngu
liðnu undrum með slíkum sannfær-
ingarkrafti og alvöru að Ragnhild-
ur skildi, að þetta hafði alt skeð og
átti sér stað. Ingveldur þekti
margskonar ráð, grös og steina, sem
voru hjálp og vernd veikum og hjálp-
vana manneskjum, gagnvart
kyngikrafti álfa, trölla, óvætta og
drauga — þessa myrkra lýðs, sem
ofsótti menska menn.
Nú var Ragnhildur búin að gleyma
því flest öllu og missa trúna alger-
lega á öll slík hindurvitni — en
kannske var það falið í undirvitund-
inni, þessari ruslaskrínu hugans,
sem menn áttu nú svo annríkt við
að róta til í og tína skran upp úr
— það var ekki orðið líft á þess-
ari jörð fyrir sálfræði, undirvit-
und og draumarannsóknum andlegra
skottulækna, sem ekki báru minsta
skynbragð á hvað þeir voru að
þvælast með. Maður mátti naumast
stinga upp í sig matarbita eða fá
sér kaffisopa, svo að þar væri ekki
rannsóknarefni á einhverjum voða-
legum niðurbældum ástríðum og
holdlegum ofsa. Komplexin ofsóttu
mennina eins og draugarnir fyrr á
tímum, og Ragnhildi lá við að halda,
að það hefði verið létt verk að verj-
ast fáeinum skottum, saman borið
við öll þau ósköp, sem fólk sýndist
vita af í undirvitund náunga síns.
Ojæja, sálartötrin voru nú kannske
ýmislega til fara, enda voru þær nú
dregnar fram eins og kláðakindur,
til hreinsunar og lækninga, sagði
fólkið. Og Freud var svo borinn
fyrir öllu þessu komplexa umstangi.
Versta ófreskjan voru samt draum-
arnir, engin með viti sagði nú lengur
frá hvað sig hefði dreymt, eða fékk
aðra til að ráða draum, svona bæði
í gamni og alvöru, því þá var óðara
þessi sjálfboða rannsókn hafin. Þeir
sem hlustuðu á draumana hvestu
eyrun, drógu augnalokin saman,
sléttu úr andlitunum og urðu svip-
lausir, tilbúnir að reikna út í yztu
æsar, hverskonar óþverri væri nú
að stinga upp eyrunum úr huga
þess, sem sagði drauminn. Það var
líkast að sjá aðferðina, og þegar
hrafnar hoppa í kringum hlass og
leita að görnum. Sá sem sagði