Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1937, Side 141

MESTA SKÁLD VESTURHEIMS
123
“Fjallið Einbúi” felst svo mikil og
töfrandi fegurð, að til jafns kemst
við hina heimsfrægu byrjun á sög-
unni “Árni” eftir Björnstjerne
Björnsson. Þar er hin sama snild í
skáldlegu persónugerfi náttúruafl-
nnna, og hin djúpa siðferðis niður-
staða er dregin fram með samskonar
a«i, har sem allt hið dýpsta og hæsta
°g áhrifamesta mætist í síðustu lín-
unum.
“Fjölbreytni” er orðið sem eg vilcti
velja til þess að lýsa verkum Steph-
ans. Því hefir verið haldið fram að
einungis vantaði einn streng í gígju
hans; það er strengur takmarka-
lausra ásta. Og það er hverju orði'
sannara. En fyrir því er góð og
gild ástæða, hann var maður sem
lifði í hamingjusömu hjónabandi og
^að er mishepnuð ást sem oftast
knýr skáldin til þess að yrkja á-
hrifarík ástakvæði.
En þrátt fyrir þetta kann Stephan
fullkomlega að virða ástaskáld eins
°g t. d. “Þórmóð Kolbrúnarskáld”.
Engum geta heldur dulist hinar und-
ursömu og næmu tilfinningar í kvæði
Stephans “Curly”. Vera má einnig að
hans karlmannlegi andi sem hefir
óbeit á veiklandi viðkvæmni eigi
nokkurn þátt í því að þennan streng
vantar á gígju hans. Þennan karl-
uiannlega anda eiga íslendingar sam-
eiginlegan við Engilsaxa; þess vegna
eigum vér svo lítið af ásta skáld-
skap í fornbókmentum Norðurlanda.
Vírt er það að ekki þurfti hann að
óttast — eins og forfeður hans —
að hann yrði drepinn af frændum
ungmeyjar þeirrar, sem hann kynni
að beina ástaljóðum sínum til.
Ágúst Bjarnason tekur það rétti-
iega fram að Stephan hafi farið
lengst í ádeilukvæðum sínum. Þar
birtist hann í allri sinni göfgi, sín-
um germönsku dygðum, sem lýsa
sér í hugrekki og trúleika.
Hann kunni ekki' að hræðast í
árásum sínum á hvaða ranglæti sem
var og gerði sér engan mannamun
þegar um siðferðismál var að ræða,
seldi aldrei sál né sannfæringu við
neinu gjaldi.
Eftir því sem árin fjölga eftir því
ber maður meiri kviðboga fyrir því,
að menn sem að öðru leyti eru að-
dáanlegir, tapi kjarki og veigri sér
við að standa gegn rísandi’ öldum
almennings álitsins. Þeir eru fáir,
sem sagt geta eins og Stephan:
Ekki þarf í það að sjá
—þér eg afur gegni—
Eg er bóndi, allt mitt á
undir sól og regni.
Þó að einhver þyktist mér,
það er smátt í tapi;
veðuráttan aldrei fer
eftir manna skapi.
Mér var heldur aldrei um
að eiga nokkru sinni
málsverð undir embættum
eða lýðhyllinni.
Hann gat farið hörðum áminning-
arorðum um fsland og einnig um
England; en í báðum tilfellum réði
orðunum ást og trúfesta. Tilfinning-
ar hans gagnvart íslandi voru eins
og tilfinningar Ibsens gagnvart
Noregi.
“Og þó léztu að f jölmörgum betur en mér’’
en þrátt fyrir þetta, endar hann
kvæðið á þessa leið:
“Hvað sem þú, föðurland, fréttir um mig
sé frægð þinni hugnun.—Eg elskaði þig!”