Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Side 25

komna hliðstæðu, þar sem er hetju-
Ijóðið franska einni öld á undan okk-
ur, La Chanson de Geste. Að vísu
hafði Frakkland sérstöðu í hókvísi
umfram önnur evrópsk lönd út allar
miðaldir, þar haf ði latnesk hef ð b j arg-
ast af allar götur úr fornum tíma
mestmegnis í formi miðaldalatínu, en
einnig í tilraunum á þjóðtúngunni,
þó án þess að valda aldahvörfum.
Lærð bókmentavenj a átti hinsvegar
aungvan þátt í þeirri framþróun and-
ans sem orðin var og birtist í upp-
komu Rólandskviðu, því höfuðkvæði
sem grundvallaði fyrstu gullöld
frakka í bókmentum.
Þjóðsagan sem til þess leiddi að
Rólandskviða var ort á bók árið
1085 átti hvorki samleið né var undir
áhrifum af fornum annálsgreinum
latneskum eða arabiskum um orust-
una við Roncevaux, en sá er kjarni
þessa kvæðis. Atburðurinn átti sér
stað í raun og veru 15. ágúst árið
778. Þrem hundruðum ára eftir að
orustan var háð, á tímum þegar öll
sannfróðleg vitneskja og endurminn-
íng um tildrög hennar og gáng hefur
gleymst, svo og menn sem við hana
voru riðnir, alt utan nokkur fátækleg
Hið gullna tóm og arfur þess
munnmæli sem öll voru sagnfræði-
lega raung, þá veit einginn fyr til en
þetta mikla skáldverk La Chanson
de Roland blasir við sjónum einsog
foldgnátt fjall íklætt fullkomnum vor-
búníngi þj óðtúngunnar þar sem ekki
var neitt fyrir stundu. Einsog fjall
í ævintýri sem í sjónhendíngu rís á
grænum velli; eða fjöll í Þúsund og
einni nótt! Nema eitt er víst: þetta
er hetjukvæði á þjóðtúngu frakka
innblásið af munnmælum, eitt höf-
uðverk franskra bókmenta að fornu
og nýu, sannanlega samansett af
einum höfundi. Þó er enn deilt um
höfundinn.1
Það tók Egil hérumbil jafnlángan
tíma og Róland að eignast sína bók.
í kríngum 1230 þegar endurminn-
íngar um fyrstu kynslóðir landnáms-
manna höfðu verið samsamaðar
gullnu myrkri munnmælanna í 10 til
12 kynslóðir, þá vissu þessir láng-
dauðu íslensku normannar, einsog
Egill, ekki fyr til en þeir voru upp-
risnir dýrlega í eftirminnilegum gull-
aldarbókmentum.
1 Martin de Riquer: Les Chansons de
Geste Frangaises, París 1957.
231