Tímarit Máls og menningar - 01.03.1977, Page 54

Tímarit Máls og menningar
(„amorous sojourn") til þess að upphefja sitt eigið (systir Hinriks VIII. giftist
afgömlum frakkakóngi). Lér œtlaðist til þess að Kordelía hafnaði biðlum sín-
um. Hvorugum þeirra hefur hann lofað dóttur sinni heldur sagði hann það eitt
að þeir biðu svars (I. 1, 47). Sú yfirlýsing hefur almennt verið misskilin þannig
að Kordelía ætti fyrir höndum raunverulegt val milli Borgundarhertoga og
Frakklandskonungs. Lér tekur hins vegar skýrt fram að þeir eigi að keppa um
hönd dótturinnar við sjálfan hann, því að þeir eru keppinautar hans („Great
rivals in our ... love“) um hina kæru yngsm dótmr hans (orðatiltæki stjúp-
föður). Orð Lés sturlaðs:
Djarflega vil ég deyja, skrýddur vel
sem brúðgumi, já kátur (IV. 6, 196—97)
(I will die bravely
Like a smug bridegroom. What! I will be jovial)
hafa hingað til verið ráðgáta. En þar er hann að tala um fyrirhugað „heilagt
brúðkaup" sitt og Kordelíu. Lér sér sjálfan sig í gervi Díonysíusar, hins guð-
lega, táknræna brúðguma í fornum helgisiðum aþeninga. Hann hefur jafnvel
klæðst eins og hann (sjá lýsingu Kordelíu á honum IV. 4, 1—6). Lér leyfir
sér svo geigvænleg sifjaspell vegna þess að Kordelía er hórgetin (ekki raun-
veruleg dóttir hans). Mikilvægasta sönnun um þessi áform Lés utan leikritsins
sjálfs er að finna í upphafsatriði leikritsins Períkles eftir Shakespeare þar sem
konungurinn af Týri hefur þegar búið með dótmr sinni með leynd, eins og
þau væru gift, um nokkurra ára skeið. Synjun Kordelíu gerir auðvitað þessi
áform Lés að engu.
14 Leikritinu lýkur í algerri bölsýni, ofbeldi og fjölda sjálfsmorða. Góneríl styttir
sér aldur eftir að hún hefur drepið Regan. Hertoginn í Albaníu, undirförull
sadisti, læmr bera líkami þeirra á sviðið til þess eins að njóta þess að horfa
á þessi fórnarlömb voveiflegs dauðdaga.
Berið þær hingað lifandi eða liðnar (V. 3, 229).
(Produce the bodies, be they alive or dead).
Lér sjálfur kemur inn og ber líkama Kordelíu sem hefur hengt sig. Lér deyr
á sviðinu með sárum kveinstöfum. Eftir að Jarlinn í Kent hefur horft á dauða
Lés styttir hann sér aldur með miklum tilþrifum. Játgeir lýkur leikritinu með
þessum orðum:
Hið þyngsta bar sá elzti; vér þeir ungu
fengjum þó aldrei fargi lyft svo þungu.
(The oldest hath borne most; we that are young
Shall never see so much, nor live so long.)
42