Tímarit Máls og menningar - 01.06.1991, Page 38

ið og óbundið. Það skiptir mig engu máli
hvort ljóð er háttbundið eða ekki, bara ef
það er vel gert og eitthvað á ferðinni sem
hefur eitthvað að segja fyrir fólk eða er
einhvers virði, er einhver skáldskapur. En
samt held ég nú að það geti ekki verið neinu
skáldi nema til góðs að kunna á gamla
apparatið, ef má kalla það því nafni. Maður
sér það alveg glögglega að skáld sem hafa
þau vinnubrögð á valdi sínu en yrkja líka
óbundið hafa miklu betri tilfinningu fyrir
hrynjandi, til dæmis.
Sundskýlumerking
Sumar sögur þínar eru með býsna óhefð-
bundnu sniði, t.d. í Margsögu.
Mikið af þessum sögum, sem ég hef verið
að birta og mjög margir aðrir nútímahöf-
undar, eru auðvitað engar smásögur í þess-
um klassíska skilningi, ekki í sama skiln-
ingi og t.d. sögur eftir Maupassant þar sem
er ákveðin bygging og flétta, form sem
margir telja reyndar eitthvert erfiðasta bók-
menntaform sem til er. Þannig að kannski
væri miklu heppilegra að kalla þetta þœtti
að fornri hefð. Til dæmis þessir stuttu bútar
í „Völin á mölinni" í Margsögu, þetta eru
þættir.
Þó að formið á þessari sögu sé svona laust
og skrýtið, þá kemur þama aftast undir-
skrift „Undirskrift K. Kjö . . . (mjög
óskýrt)“. Svo kemur í ljós aftan á bókinni
að til er maður sem heitir Kort Kjögx og er
öryrki og þetta er hann. Þannig að þessi
saga fjallar um mann sem situr og er að
skrifa niður þessa punkta. En honum er bara
ekki lýst, heldur er tekið það sem hann
skrifaði og birt. Þannig að það má líta á
þetta sem svona útgáfufiksjón, sem er mjög
algengt bragð.
Eftil vill má greina t\>ö skaut í skáldskap
þínum, annars vegar hefðbundið form
ásamt þjóðlegum viðfangsefnum eins og í
Kyrrum kjörum, og hins vegar módernískt
form og nútímaleg viðfangsefni eins og í
„ Völin á mölinni" og í Skuggaboxi.
Það má vera.
Kaflinn um skýlumerkingu í Skuggaboxi
eru þá eins konar öfgar í módernísku áttina.
Sundskýluritgerðin í Skuggaboxi fór
mjög fyrir brjóstið á mörgum; en ég hef líka
hitt býsna marga sem em mjög hrifnir af
henni. Og þeir sem krítíseruðu hana töluðu
um að þetta væri svo yfirgengilega leiðin-
legt. En það er bara nákvæmlega það sem
það átti að vera. Ég lít svo á þessa ritgerð,
að hún sé handa þeim sem hafa gaman af
svona fáránlegum hlutum eins og þessum.
En fyrir þá sem hafa ekki gaman af því, þeir
eiga bara að líta á hana eins og „objekt“ —
nýlistamennimirmundu sjálfsagt hafakall-
að hana það. Þetta er leiðinleg ritgerð. Það
hefði verið hægt að tákna hana til dæmis
með því að hafa fimmtán blaðsíður heftaðar
saman og láta standa framaná: „Hér er hin
leiðinlega ritgerð Korts. Þið skuluð ekki
lesa hana.“ En ég skildi ekki að fólki þyrfti
að koma á óvart að þetta væri svona leið-
inlegt.
Ritgerðin erfurðu góð semfölsun—ég á
við að sumpart erfullt vit í henni sem tákn-
frœði. Einhver gœtifundið upp á að skrifa
svona ritgerð.
Það má þá kannski segja að þetta sé natúr-
alismi, jafnvel hinn fullkomni natúralismi.
Það er eifitt að gera upp við sig hvort
þetta er ofboðslega fyndið eða ofboðslega
leiðinlegt.
Margir svona hlutir eru alveg á grens-
unni. Það þarf ekki annað en skrúfa pínu-
lítið í einhverja átt, þá breytist eitthvað sem
36
TMM 1991:2