Tímarit Máls og menningar - 01.03.1997, Blaðsíða 77

ÞÖGNIN í ORÐUNUM
Jakobína giftist Þorgrími Starra Björgvinssyni og þau hófu búskap á Garði í
Mývatnssveit, þeim fœddustfjögur börn. Jakobína byrjaði ekki að skrifafyrr en
hún var komin yfir fertugt. Fyrstu bækur hennar voru barnabókin Sagan af
Snæbjörtu Eldsdóttur og Ketilríði kotungsdóttur (1959) ogljóðabókin Kvæði
(1960).
Jakobína var mikill meistari smásagnaformsins eins og smásagnasöfnin
Púnktur á skökkum stað (1964), Sjö vindur gráar (1970) ogVegurinn upp á
fjallið (1990) bera vott um.
Verulega eftirtekt vakti Jakobína með skáldsögunni Dægurvísa (1965).
Dægurvísa gerist á einum sólarhring í húsi nokkru í Reykjavík. Við fylgjumst
með saumakonunni og dóttur hennar í kjallaranum, vinnukonunni ogfrúnni
á miðhœðinni. í risinu býr ógift kennslukona og ungtpar sem viðfylgjumst líka
með. Sjónarhorn sögunnar fœrist milli íbúanna og sagan verður þannig eins og
hópsaga — aðalpersóna sögunnar er ef til vill húsið sjálft.
Nœsta skáldsaga Jakobínu varSnaran (1968) sem gerist í risastórri verksmiðju
einhvern tíma í framtíðinni. Sögumaður ergamall sópari í verksmiðjunni sem
talar stöðugt við yngri verkamann sem viðfáum aldrei að sjá eða heyra. Þriðja
saga Jakobínu Lifandi vatnið (1974) lýsir því gildishruni sem varð í íslenska
samfélaginu í stríðinu og á eftirstríðsárunum, vaxandi firringu verkafólks og
vanmœtti þess gagnvart efnishyggju sem útilokar samstöðu og lamar baráttu-
þrek. Aðalpersónan Pétur Pétursson verkamaður lætur sig hverfa og leitar aftur
til bernskuslóðanna í von um að fmna aftur verðmœti bernskunnar. Hann
uppgötvar að sú paradís verður ekki endurheimt, allt er breytt oghans hlutskipti
erplastheimur sem hann getur ekki lifað í. Um skáldsöguna í sama klefa (1981)
vísast í greinina hér að framan.
Eftir andlát Jakobínu Sigurðardóttur árið 1994 kom út minningabókin í
barndómi.
Aftanmálsgreinar
1 Jakobína Sigurðardóttir: I barndómi. Reykjavík 1994. Hér eftir er vísað í verk Jakobínu í
sviga eftir hverri tilvitnun.
2 Jakobína Sigurðardóttir: Púnktur á skökkum stað, Heimskringla, Reykjavík, 1964.
3 Jakobína Sigurðardóttir: Lifandi vatnið, Skuggsjá, 1974.
4 Jakobína Sigurðardóttir: ísama klefa, Mál og menning, 1981.
5 Ástráður Eysteinsson: „ ... þetta er skáldsaga", Tímarit Máls og menningar, 1,1983.
6 Sama rit, 93.
7 Terry Eagleton: Literary Theory, An Introduction, Basil Blackwell, 1983, 127-132.
8 Fyrst bók Móse, 11,6-8, Biblían, Hið íslenska biblíufélag, Reykjavík, 1961.
9 „... what is at stake in the passage from one language to another is less translation in itself
than the translation of oneself — into the otherness of language." Shoshana Felman:
Writing and Madness, (Literature/Philosophy/Psychoanalysis), Cornell University Press,
Ithaca, New York, 1989, bls. 19.
10 Sigmund Freud: „Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie“, Gesammelte Werke V, S. Fischer
Verlag, London, 1942, bls. 95.
11 Susan Gubar: „„The Blank Page“ and Female Creativity" í Elizabeth Abel (ed.): Writing
and Sexual Difference, The Harvester Press, 1982, bls. 89.
TMM 1997:1
67