Skáldskaparmál - 01.01.1994, Síða 69

Sannyrði sverða
67
að sækja meira. Sturla reiðist og sakar Halldór um hugleysi. Hann er orðinn
allúfinn í skapi og fá menn hans að kenna á því. Þegar Guðmundur skáld fellur
fyrir steini sakar Sturla hann um ragmennsku „og skellti upp og hló.“(340) Þar
er hann að vísa til að skáldið faldi sig í Sauðafellsför. Ekki telst hins vegar
höfðinglegt að hlæja að eigin mönnum.
Þórður Þorvaldsson verður fyrir grjóti í þriðja sinn og er eftir það svo dasaður
að frekari vörn verður ekki af hans hálfu. Gefur hann því upp vörnina. Fer honum
eins og Sturlu Sighvatssyni síðar að hann er þegar unninn þegar hann er veginn.
Að beiðni Halldórs frá Kvennabrekku selur Sturla Sighvatsson grið öðrum en
þeim bræðrum og gefast þá allir upp og láta vopn sín af hendi nema Snorri
Þorvaldsson sem vill ekki gefast upp. Þá kallar Sturla tvo menn til sín, Þormóð
valsk og Hermund Hermundarson (sem einnig er veginn eftir Örlygsstaðafund).
Erindi hans við Þormóð er að biðja hann að vega að Þórði sem hann fellst
nauðugur á en ekki kemur fram þegar hvað Sturla vill Hermundi. Það verður ekki
ljóst fyrr en nokkru síðar:
Snorri Þorvaldsson settist á hornið garðsins með vopnum sínum. Þá gekk Hermundur
að og sveiflaði til hans með öxi og kom á knéið svo að nær tók af fótinn. Hann hrataði
af garðinum og kom niður standandi og varð fyrir honum sá hlutur fótarins er af var
höggvinn.
Hann þreifaði til stúfsins og leit til og brosti við og mælti: „Hvar er nú fóturinn
minnr
Þórður bróðir hans sá til og mælti til Þórðar Heinrekssonar: „Gakk þú til sveinsins
og ver í hjá honum.“
Hann blés við og fór eigi.
Halldór mælti í því, er Hermundur hjó: „Illt högg og ómannlegt.“ Sturla svaraði:
„Það var gott högg og drengilegt.“ (342-343)
Menn hafa þóst finna í lýsingu Sturlu Þórðarsonar á nafna sínum mikla aðdáun,
svo að jaðri við hetjudýrkun.81 En hvar er hún í þessari lýsingu? Það er greinilegt
að níðingsverk Hermundar er framið að skipun Sturlu og Halldór frá Kvenna-
brekku er málpípa Sturlu Þórðarsonar þegar hann lýsir höggið illt og ódrengilegt.
Yfirlýsing Sturlu Sighvatssonar um hið gagnstæða er dauð og ómerk. Lýsingin
talar sínu máli. Æska Snorra Þorvaldssonar er undirstrikuð þegar Þórður kallar
hann svein. Önnur mynd er hér dregin upp af Þórði en í Sauðafellsför. Enda þótt
hann sé hálfruglaður eftir steinshögg í höfuðið hverfa bróðurskyldur hans honum
ekki úr huga. En mest er þó samúð sagnaritarans með sveininum Snorra sem
verður að liggja einn og einfættur á jörðinni en brosir þrátt fyrir sársaukann og
hendir gaman að öllu saman, kemur niður standandi í fleiri en einum skilningi.
Eflaust hefur honum þó ekki verið hlátur í hug og það er Sturlu Þórðarsyni ekki
heldur er hann segir þessa sögu.
Síðan eru Þorvaldssynir líflátnir og er sú lýsing hryllileg. Þormóði tekst ekki
81 Úlfar Bragason, „Hetjudauði Sturlu Sighvatssonar", bls. 72-73.