Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1982, Page 91

MULAÞING
87
notkun má segja að festa hafí einnig náðst í mannahaldi við kennsl-
una. Fram að þeim tíma hafði sami kennarinn aldrei starfað lengur en
3 ár samfellt frá árinu 1905 og oft urðu kennaraskipti árlega. E. t. v.
hefur aðstöðuleysi ráðið hér nokkru um, en einnig er líklegt að þeim,
sem réttindi höfðu hlotið til kennslu, hafí þótt starfíð illa launað og htt
fýsilegt miðað við ýmsa aðra staði, er þeir þekktu til á. Þetta eru þó
getgátur einar. Þeir heimamenn, sem kenndu fyrstu árin, voru framan
af réttindalausir, sumir búfræðingar eða með viðlíka menntun. Munu
sumir þeirra, er í kennslu réðust, aldrei hafa ætlað sér að ílengjast í
starfinu.
Um svipað leyti og Stöðvarfjörður verður sérstakt hreppsfélag eru
sett ný fræðslulög eins og áður segir — þ. e. 1907. Þá um haustið
ræðst til starfa við heimiliskennslu hjá Carli Guðmundssyni kaup-
manni, Björn Daníelsson frá Olafsgerði í Kelduneshreppi, N-Þing.,
síðar kennari á Búðum.(Kennaratal). Ekki get ég fullyrt um hvort og
þá á hvern hátt hreppsnefndin hafi átt hlutdeild í ráðningu hans, en
trúlega mun hún lítið sem ekkert hafa komið þar nærri. (A. Þ. og
M. Þ.).
Nokkrum árum áður (1898-1903) hafði ísleifur Gíslason frá Ráða-
gerði í Leiru, Gullbringusýslu, verið heimiliskennari hjá Carli Guð-
mundssyni og er hann fyrsti kennari hér, sem ég hef öruggar heimildir
um. (Kennaratal). Mun hann hafa kennt börnum Carls og einhverjum
öðrum á þessum árum í húsi því, sem nú er aðalverzlunarhús Kaup-
félags Stöðfírðinga og var reist skömmu fyrir aldamótin. (A. Þ. og
M. Þ.). Hóf Carl verzlun hér á Stöðvarfirði 1896. (Breiðdæla, 187).
Nýtti hann húsið fyrir verzlun á neðri hæðinni, en íbúð var á þeirri efri.
I einu herbergja íbúðarinnar (suðvesturhorni hennar) var skólastofa (og
nefnd svo löngu eftir að hætt var að kenna þar). Einn af nemendum
Isleifs var Valdemar Þórarinsson síðar bóndi og kennari í Kirkjubóls-
seli. ísleifur var ágætlega hagmæltur. Vitað er að hann orti eftirfarandi
vísu um Valdemar, en hún gefur til kynna, að í fyrsta lagi hafi kennar-
anum ekki verið sama um árangurinn og í öðru lagi að eftirlit hafí verið
með afrakstri kennslunnar (alla vega af foreldrum — ef ekki af öðrum).
Vísan er svona að sögn þeirra Arnleifs og Margrétar í Kirkjubólsseli:
Vandaðu þig, Valdi minn,
vittu hvað þú getur.
Aðrir skoða ávöxtinn
eftir þennan vetur.