Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1997, Síða 109

Austurland ég þrái þig
baráttumönnum getur sett efasemdir svo
þeir spyrji: Hvar er þá nokkuð sem vinnst?
I 27. tbl. Ingólfs er prentað langt kvæði eftir
Lárus Sigurjónsson, 20 erindi. Þar ber hann
kvíðboga í brjósti og svellur mjög móður:
Nú er varla vært í landi,
vígin byggð á lausasandi.
Fer um sveitir ólánsandi,
eiturtönnum gnagar rót, -
vítin ber að varast ljót.
Illt er að trúa örgum þrælum,
illkvikinda fagurmælum,
frelsið undir ijandmanns hælum
ferðast opnum dauða mót.
Vera má, að höfundinum hafi, að máli
athuguðu síðar, þótt kvæði þetta nokkuð
stóryrt eða þóst finna á því aðra galla því
ekki ljær hann því rúm í safni Ijóða sinna.
Fleira yrkir Lárus Sigurjónsson á
þessum árum í Ingólf og síðar, 1906, í ritið
Sumargjöf er þeir Bjami frá Vogi og Einar
Gunnarsson stýrðu. Vart fer hjá að
kveðskapur þessa unga manns og eldmóður
sá, er þar birtist, hefur vakið athygli
lesendanna.
En Láms gerir fleira en stunda nám sitt
og yrkja. Árið 1905 er hafín útgáfa
bamablaðsins (Jnga Islands. Utgefendurnir
nefndu sig Bamavinina. Síðar eignaðist
Rauðikross Islands þetta blað og gaf það út
um áratuga skeið. Láms Sigurjónsson var
fyrsti ritstjóri þessa blaðs, en aðeins í eitt ár.
Það var að líkum, að maður sem las undir
kandídatspróf í guðfræði hefði ekki tíma
aflögu til að gegna ritstjórastörfúm.
Að ætlan sinni siglir Lárus til
Danmerkur haustið 1906, en hvort honum
var þá jafn alhugað að búa sig undir
kennslustörf á Islandi, og verið hafði um
vorið, skal ósagt látið og engum getum að
leitt. Straumhvörf hafa orðið í lífí hans, og
það er dapur ungur maður, sem kveður vini
sína á Austurlandi þetta haust.
Hvað hafði gerst? Ekkert sem hægt er
að sanna með vottfestum vitnisburðum eða
svardögum. Hitt var fullvissa vina Lámsar
og margra annarra, er gerst máttu þekkja til,
að hann var sleginn harmi. Ástargyðjan
hafði snortið hann sprota sínum og hann var
leynilega heitbundinn ungri embættis-
mannsdóttur hér eystra. Hitt vissu vinir
hans einnig, og fleiri, að foreldrar stúlk-
unnar vom því mjög andvígir að þessi
ráðahagur tækist, einkum móðirin, þessum
fátæka námsmanni úr stétt smábænda,
húsmennskufólks og leiguliða þótti ekki
hæfa kvenkostur af stofnum þar sem
embættismenn skiptust á við góðbændur að
rækta laukagarð ættanna í skjóli geistlegrar
virðingar og góðs efnahags. Lyktir ævin-
týrsins hafa endanlega ráðist og dómar farið
út sumarið 1906.
Sigli’ eg um sæinn
og sé á dröfn;
líður á daginn -
langt er í höfn.
Saltborinn andvarinn úthafí frá
ekki fær kælt mína brennandi þrá.
En dimmt er á djúpinu kalda.
Þetta ljóð heitir „Sigling” og er ort 1906.
Hér kveður við annan tón en fyrr. Gleðin og
birtan frá liðnu vori er horfín. Höfundinum
er heitt um hjartarætur, þungt fyrir brjósti.
Og Lárus Sigurjónsson kemur ekki heim
að ári, hann hverfur til Vesturheims og leit
ekki ættland sitt augum á ný fyrr en 1930 er
hann kom á Alþingishátíðina.
Var þetta eitthvert síðasta ljóðið, sem
hann orti að sinni? Sú spurning leitar ó-
neitanlega á hugann. I ljóðmælum hans eru
prentuð nær 140 kvæði og stökur, af þeim
107