Sagnir - 01.06.2016, Side 243

fara landsdómsleiðina í pólitísku uppgjöri á hruninu.61 Við þetta er að bæta að
ákæruliðirnir í landsdómi voru það afmarkaðir í tíma og álitamálum að stærstur
hluti aðdraganda hrunsins var utan umræðuefnisins.
Niðurstöður
Svo sem sjá má af tiivitnunum í skýrslugjöf vitna í landsdómi hér að ofan fór ekki
mikið fyrir sjálfsgagnrýni þeirra sem komu fyrir dóminn og svöruðu spurningum.
Vitni lýstu kringumstæðum sem hefði verið mjög erfitt að eiga við, mesta
fjármálaáfalli í meira en heila öld.
Orð bankastjórnenda má skilja þannig að þeirra ábyrgð hafi verið í því fólgin
að verja banka sína þegar tók að halla undan fæd, sem þeir töldu sig hafa gert
samviskusamlega. Ab)'rgð á því hvernig fór virðist hins vegar að mjög takmörkuðu
leyti vera að finna hjá þeim sjálfum sé miðað við svör þeirra. Hvað sök snerti eða
beina ábyrgð, beindust augu bankastjórnenda að öðrum en sjálfum sér. Þar urðu
fyrir údendir keppinautar, erlend stjórnvöld sem hafi reynst erfið viðureignar og
starfað með vafasömum hætd, og innlend stjórnvöld sem hafi gripið til rangra eða
ód'mabærra ráðstafana.
Stjórnmálamenn lýstu stöðu mála svo að þeir hefðu ýmist treyst því að staðan
væri betri en hún var vegna villandi upplýsingagjafar eða þá að þeir töldu að ekkert
væri hægt að gera opinberlega vegna þess hversu viðkvæm staðan væri. Flesdr
stjórnmálamenn voru þó sammála um að gripið hefði verið til þeirra aðgerða á
vettvangi stjórnmálanna sem raunhæft hefði verið.
Þegar skýrslugjöf bankastjórnenda og stjórnmálamanna er dregin saman má
greina að flesdr töldu ábyrgð á því sem illa fór gjarnan liggja hjá öðrum en þeim
sjálfum. Af því leiðir að hafi vonir einhverra staðið til þess að landsdómur nýtdst
sem ígildi sannleiks- og sáttanefndar þá gengu þær vonir ekki efdr. Vitni sem komu
fyrir dóminn útdeildu ábyrgð tii annarra frekar en axla hana sjálf. Sh'k þögn um
e>gin ábyrgð þarf ekki að segja annað en að viðkomandi hafi ekki fundið ábyrgð
hjá sjálfum sér þrátt fyrir leit. Hvort sem sú var raunin eða aðrar ástæður fyrir að
áhrifamenn í stjórnmálum og fjármálastofnunum sögðu ábyrgðina frekar liggja hjá
öðrum en sér, þá er niðurstaðan að þessu leyd sú að landsdómur nýttist ekki sem
•gildi sannleiks- og sáttanefndar.
Hjalti Hugason, „Þjóðarsálin í kjölfar f|ármálahruns. Hrunið 2008 frá sjónarhóli guðfræðinnar",
limarit Máls og menningarl\A (2013), bls. 59-60.
243