Skagfirðingabók - 01.01.2014, Page 118

SKAGFIRÐINGABÓK
118
kom út í janúar. Við sendum út boðsbréf,
höfðum heimilisföng margra Íslendinga
í Danmörku, því bæði sendiráðið, stúd-
entaráðið og Íslendingafélagið höfðu tölu-
verðar nafnaskrár. Svo vissum við um
dálítið af Íslendingum í Noregi og Svíþjóð
sem við gátum líka sent boð. En við gátum
ekkert sent til Íslands. Þangað var ekkert
póstsamband. Við fengum viss fyrirmæli
frá ríkisstjórninni hvað mátti ekki minn-
ast á en annars komumst við aldrei undir
beina ritskoðun. Þetta var auðvitað ekki
stórt tímarit og Þjóðverjar voru held ég
ekki með neinar grunsemdir um að við
værum að fremja nokkurn skepnuskap.
Það voru engir erfiðleikar út af þessu.
Við byrjuðum á að halda þarna kvöld-
vökur og þær voru mjög vinsælar. Það
voru aðallega við Jón Helgason sem
stóðum fyrir því, eða eingöngu held ég.
Þarna var flutt allt mögulegt. Venjulega
var þetta upp byggt þannig að við
tókum eitthvert efni úr íslenskri sögu
eða bókmenntum eða hvort tveggja og
lásum þá upp, bæði kvæði og mælt mál úr
ritum um viðkomandi. Og þetta byrjaði
kannski á smáerindi en síðan var lesið
upp og sungið og svo var spjallað um
efnið. Þetta var vinsælt og þarna mættu
oft um 100 manns á hverju kvöldi. Oft
var þetta erfitt því það voru hömlur á
samkomuhaldi, stundum útgöngubann á
kvöldin. Við höfðum ekkert fast húsnæði
og það var stundum erfitt að útvega það.
Við fengum að vera hér og þar hjá ýmsum
sem áttu félagsheimili eða því um líkt.
Einhvern veginn tókst okkur alltaf að
útvega húsnæði. Við byrjuðum á þessu
snemma á stríðsárunum og héldum því
úti öll stríðsárin.
Jón var þekktur fyrir ýmiss konar
skelmiskveðskap. Mestur var hann frá
því fyrir stríð, hann hafði gert þetta á
stúdentsárum sínum. Hann var afskaplega
vel hagmæltur. Það er til heilmikið af
kvæðum eftir hann sem aldrei komust á
prent. Fáein skenskvæði tók hann með í
fyrstu útgáfu sína 1939 að kvæðabókinni
Úr landsuðri en tók þau síðan út í annarri
útgáfunni. Helmingurinn í henni voru
þessi gömlu skenskvæði. Það eru margir
sem eiga uppskriftir af þessum kvæðum
hans en ég veit ekki um neinn sem á
þau komplett. Ég veit samt um eitt upp-
skriftasafn sem Jón hafði gengið frá sjálfur.
Árni Árnason Hafstað átti það. Jón hafði
gefið honum það sjálfur. Þeir voru miklir
vinir meðan Árni var í Höfn. En eftir lát
Árna sendi ekkja hans það til Helga sonar
Jóns.
Skemmtilegt dæmi um þennan neðan-
jarðarkveðskap Jóns er samsetningur sem
hann gerði um einn skólafélaga er sent
hafði beiðni um námsstyrk til Sáttmála-
sjóðsins danska. Félagi hans hafði séð
umsóknina og taldi hafa verið mjög
átakanlega. Jón tók sig til og sneri henni
í hendingar:
Götumynd frá Kaupmannahöfn 26. apríl
1944. Hér virðist andspyrnuhreyfingin hafa
látið að sér kveða með sprengingum.
Eigandi myndar: Snorrastofa í Reykholti.