Skagfirðingabók - 01.01.2014, Side 127

MINNINGABROT FRÁ BERNSKUTÍÐ
127
fyrir lítinn sveitamann, að koma í alla þá
dýrð. Afi átti alltaf þegar nær dró jólum,
slatta af eplum í strigapoka undir rúminu
sínu, svo eplalyktin fyllti húsið, og þarna
sá ég líka fyrst alvöru jólatré (grenitré)
hjá Gísla frænda á Hótel Tindastóli. Ég
man líka nokkur áramót á Króknum
sem voru meiriháttar. Það var brenna,
og apótekarinn skaut upp ógrynni af
rakettum – og þá voru kínverjarnir og
púðurkerlingarnar ekki aldeilis bannvara
því mikið var skotið – og Ólafur afi var
með alla vasa fulla af þessu og skemmti
sér konunglega, en ég reyndi að bera mig
mannalega þó ég væri pínulítið hræddur!

ÞÓ HEFUR ÖNNUR, líklega enn eldri
jólaminning, líka geymst í huga mínum:
Ég fæ að fara með Ólafi afa upp í
kirkju, snemma morguns. Hann er víst
kirkjuvörður og þarf að leggja í ofninn og
hita upp kirkjuna. Líka þarf að hreinsa og
fægja ósköpin öll af lampaglösum, sem
eru orðin sótug, og bæta olíu á lampana
alla, þrífa þá og fægja. Ég má valsa um alla
kirkjuna – meira að segja tala upphátt –
sem má ekki í kirkjum. Fara upp á loft
og kíkja niður, og meira að segja fara upp
í turn. En ekki toga í klukkustrengina
– það mátti bara hringjarinn. Litlum
sveitadreng úr torfbæ finnst allt þetta
vera með ævintýrablæ. Skrautið og litirnir
nánast ótrúlegt, jafnvel óraunverulegt,
miðað við torf- og viðarlitina heima í
Tungu, týrurnar og skrautlausa lampana.
Og svo liggur í loftinu einhver óttablandin
dulúð, sem fylgir helgi þeirra athafna sem
þarna fara fram.
Nú kemur Rósant að hringja, og ég fæ
að fara með upp í turn – og klukkurnar
glymja, ógnarhátt! Lítill snáði, úr kyrrð
og ró sveitarinnar, er smeykur við þessa
yfirþyrmandi hljóma. Svo taka kirkju-
gestir að streyma að. Fyrstur kemur
Gísli gamli organisti [Gísli Magnússon],
með hvítt postulaskegg, eins og stiginn
út úr biblíumynd. Ísleifur Gíslason með
snúna skeggið (eins og Vilhjálmur Þýska-
landskeisari), sest alltaf á sama stað, við
súluna, og syngur hátt og mikið. En að
hann skuli þora að syngja svona hátt!
Jóa Skel, með tárin í augunum, hniprar
sig úti á bekksenda.1 Hún á víst ósköp
bágt! Kristján gamli Blöndal, hóstandi og
hóstandi, með óskaplega fallega litt glas í
vasanum til að spýta í.
Svona koma þeir, gömlu Króksararnir
einn af öðrum, sem margir hverjir eru fast
greyptir í minningu mína. Presturinn,
séra Hálfdan Guðjónsson (pabbi Helga
hálfa, sem var prakkari, og einn af stóru
strákunum) fer inn í kórinn. Jón frændi
[Jón Þ. Björnsson] les bænina og messan
er hafin. – Í kirkjunni er heitt, og messan
er löng – óskaplega löng – og lítið má gera
sem gaman er að. Ekki einu sinni veiða
fiskiflugur í glugganum! – Líklega er lítill
kútur sofnaður áður en messunni lýkur.

ÉG FÉKK LÍKA oft að vera dag og dag á
Króknum á sumrin. Á vorin, þegar mikið
var í ánni, myndaðist oft stór pollur
fyrir framan Ólafsbæ, næstum upp að
dyrum, og þar var oft gaman að leika
sér. Einhverju sinni, þegar þannig stóð á,
kom ég þar í spánnýjum vaðstígvélum,
sem þá voru ekki á hverju strái og þóttu
gersemar. Auðvitað þurfti ég að monta
mig af gripunum, og var víst búinn
að bera einhverja vini mína þarna yfir,
1 Jóa Skel er Jóhanna Kristjánsdóttir Scheel, sjá Skagfirskar æviskrár 1850–1890, VI.