Tímarit Máls og menningar - 01.06.2017, Síða 29

G u ð j ó n S a m ú e l s s o n o g s i ð u n í s l e n s k r a r þ j ó ð a r
TMM 2017 · 2 29
starfsferils Guðjóns og fremur hugað að skipulagsmálum og þeirri umbóta-
orðræðu sem þeim fylgdi en farið út í tæknilega þætti bygginga hans. Í upp-
hafi þessara skrifa stendur að það sé vandfundinn sá maður sem hafi komið
jafnmikið við sögu uppbyggingar einnar borgar og almennrar vitundar-
vakningar varðandi skipulagsmál og Guðjón. Þessi yfirferð ætti að hafa
brugðið eilítilli birtu á þá staðreynd og þar að auki skýrt að æviverk Guðjóns
liggur fyrir frá upphafi. Hann skipar sér í flokk íslenskra lista- og mennta-
manna á þessu tímabili og einbeitir sér að einu lykilverkefni þeirra tíma.
Hörður Ágústsson hafði talað um að móta umbótahug þjóðarinnar í sýni-
lega mynd en ætla má að því hafi verið öfugt farið í huga Guðjóns. Að hans
dómi var beint orsakasamhengi milli umhverfis einstaklinga og athafna
þeirra og eðlishættir fylgja með í kaupbæti. Hið eiginlega verkefni Guðjóns
var aldrei að byggja hús heldur siðun þjóðarinnar.
Heimildir
Applegate, Celia „National Romanticism and Modern Architecture in Germany and the Scand-
inavian Countries by Lane, Barbara Miller“, Central European history, 4/2002.
Atli Magnús Seelow, „Verslunarhús Nathan & Olsen við Austurstræti. Hornsteinn Guðjóns Samú-
elssonar að nýjum miðbæ Reykjavíkur“, Saga, 1/2012.
Á. Ó. „Þáttaskil í byggingarsögu Reykjavíkur“, Lesbók Morgunblaðsins, 31. desember 1959.
Benedikt Hjartarson, „Af úrkynjun, brautryðjendum, vanskapnaði, vitum og sjáendum. Um upp-
haf framúrstefnu á Íslandi“, Ritið, 1/2006.
Broady, Maurice „Social Theory in Architectural Design“, People and buildings, ritstj. Robert Gut-
man, New Jersey: Transaction Publishers, 2009.
Descartes, René, Orðræða um aðferð, þýð. Magnús G. Jónsson, Reykjavík: Hið íslenzka bók-
menntafélag, 1998.
Guðjón Friðriksson, „Innan Hringbrautar. Skipulags- og húsnæðismál 1910–1930“, Saga Reykja-
víkur: bærinn vaknar. 1870–1940. Síðari hluti. Reykjavík: Iðunn, 1994.
Guðjón Samúelsson, „Bæjafyrirkomulag“, Lögrjetta, 10. júlí 1912, bls. 1.
Guðjón Samúelsson, „Bæjafyrirkomulag niðurl.“, Lögrjetta, 17 júlí 1912, bls. 1.
Guðjón Samúelsson, „Íslensk húsagerð og skipulag bæja“, Tímarit V.F.Í., 1–3/1930.
Guðjón Samúelsson, „Íslenzk byggingarlist: Nokkrar opinberar byggingar á árunum 1916–1934,
eftir Guðjón Samúelsson, húsameistara ríkisins“, Tímarit V.F.Í., 6/1933.
Guðjón Samúelsson, „Um Skipulag bæja eftir Guðmund Hannesson“, Ísafold, 18. nóvember 1916.
Gunnar Harðarson, „Að byggja upp á nýtt“, Smásmíðar: tilraunir um bóklist og myndmenntir,
Reykjavík, Bjartur, 1998.
Hjörleifur Stefánsson, Andi Reykjavíkur: Genius Reikiavicensis, Reykjavík: JPV, 2008.
http://bokmenntaborgin.is/?post_type=mapplace&p=853
http://bokmenntaborgin.is/?post_type=mapplace&p=853.
http://www.library.cornell.edu/Reps/DOCS/sitte.htm
http://www.library.cornell.edu/Reps/DOCS/sitte.htm.
Höfundur óþekktur, „Dagbók“, Morgunblaðið, 6. febrúar 1919.
Höfundur óþekktur, „Fjárlögin í efri deild“, Ísafold, 28. apríl 1911.
Höfundur óþekktur, „Fjárlögin“, Lögrjetta, 13. ágúst 1913.
Höfundur óþekktur, „Frá alþingi“, Ísafold, 5. apríl 1911.
Höfundur óþekktur, „Frá bæjarstj.fundi“, Morgunblaðið, 9. október 1920.
Höfundur Óþekktur, „Frá bæjarstjórnarfundi á fimmtudagskvöldið“, Morgunblaðið, 18. apríl
1926.
Höfundur óþekktur, „Gluggað í hina áhrifamiklu kennslubók Jónasar frá Hriflu um Íslandssögu“,
Tíminn, 6. febrúar 1983.