Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.2017, Blaðsíða 81

Tímarit Máls og menningar - 01.06.2017, Blaðsíða 81
M a ð u r á s t r ö n d o g l e i t i n a ð j a f n væ g i TMM 2017 · 2 81 þar sem Meursault drepur Araba sem liggur einn í forsælu við uppsprettu. Í síðari hluta verksins fylgjumst við með yfirheyrslum, réttarhöldum og hugs- unum Meursault í fangelsinu. Í sögulok situr hann í fangaklefa og bíður þess að vera tekinn af lífi. Þótt þátíðarmyndir sagnorða í frásögn Meursault hafi vakið athygli er það þó frekar framkoma hans, tilsvör og hugsanir sem vafist hafa fyrir les- endum og gera enn. Sumir hrífast af einlægni hans og hreinskilni, öðrum finnst hann tilfinningalaus, dofinn, skeytingarlaus, leiðinlegur, pirrandi eða heimskur. Enn öðrum finnst hann óskiljanlegur eða jafnvel siðlaus: Hann grætur ekki yfir líki móður sinnar, veit ekki hvað hún var gömul, horfir á gamanmynd daginn eftir jarðarförina, veit ekki hvort hann elskar konuna sem hann sefur hjá, hjálpar kunningja sínum við að koma höggi á fyrrverandi kærustu og drepur svo ókunnugan mann sem hann á ekkert sökótt við. Við yfirheyrslu segist hann hafa skotið manninn vegna sólarinnar en iðrast þess ekki og þegar dómur er fallinn hafnar hann Guði og fyrirgefningu hans og segist svo endurtaka allt á sama hátt ef hann fengi annað líf. Nokkrum mánuðum eftir útgáfu Útlendingsins sendi Camus frá sér rit- gerðina Le Mythe de Sisyphe þar sem hann fjallar meðal annars um absúrd- ismann og þögnina sem glymur í eyrum þess sem innir heiminn eftir merkingu. Bæði verkin tilheyra þeim flokki ritverka hans sem hann kallaði absúrd-verkin.13 Þótt Sartre hafi farið lofsamlegum orðum um skáldsöguna og skipað höfundi hennar í hóp franskra eða frönskumælandi hugsuða, ásamt t.d. Pascal og Rousseau, átti hann erfitt með að skilja sögupersónu sem syndir í sjónum, slær sér upp með stúlku og fer í bíó daginn eftir að mamma hans er jörðuð. Hann taldi að í Le Mythe de Sisyphe, sem hann gerði góðlátlegt grín að, hefði Camus lagt fram skýringar á Útlendingnum og aðal- söguhetju verksins sem væri hvorki góð né vond, siðlaus né mórölsk, heldur „absúrd“. Í því felist að Meursault sé saklaus vegna þess að absúrd maður lifir í núinu og þarf því ekki að réttlæta neitt; þess vegna fylgi hann ekki reglum samfélagsins. Þannig sé útlendingur Camus framandi í augum annarra á bæði jákvæðan (Marie finnst hann skrýtinn) og neikvæðan hátt (rétturinn dæmir hann til dauða). Skáldsagan sem slík skýri sig ekki sjálf vegna þess að absúrd söguhetja lýsir en útskýrir ekki og þannig verðum við að taka henni: sem stuttri samveru eða samruna höfundar og lesanda, handan skyn- seminnar.14 Sjálfur sagði Camus verkin tvö vera nátengd, að þau fjölluðu um það sama og jafnvel að saman mynduðu þau eitt verk. Í fyrrnefndum inn- gangi verksins frá 1955 sagði hann svo Meursault vera mann sem er dæmdur til dauða vegna þess að hann neitar að leika leikinn og því sé hann utangátta í því samfélagi sem hann býr í. Með því að leika ekki leikinn neiti hann að ljúga; að ljúga sé ekki bara að segja ósatt heldur einnig að segja meira en það sem er satt og meira en maður finnur. Það geri fólk iðulega til að einfalda sér lífið. Meursault komi hins vegar til dyranna eins og hann er klæddur, neiti að dylja tilfinningar sínar og sé haldinn ástríðu fyrir sannleikanum og hinu
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.