Tímarit Máls og menningar - 01.06.2017, Page 57

„ É g e r m e ð k ó k ó m j ó l k s e m é g s t a l í b ú ð i n n i .“
TMM 2017 · 2 57
Hvernig skilgreinir þú grasrótarforlög?
Forlög sem höfundar reka saman, hjálpast að við yfirlestur og almenna
hvatningu og búa til hóp, skapa stemningu ekkert síður en skáldskap.
Vettvangurinn er jafn mikilvægur og skáldskapurinn, heyrði ég sagt
um daginn. Hefur þú orðið vör við að hægst hafi á endurnýjuninni í rit-
höfundastéttinni á Íslandi? Sverrir Norland sagði í viðtali hér á þessum
vettvangi að mögulegt væri að fá á tilfinninguna að reynt væri að sporna
við endurnýjun og að mörgum þætti íslenskar bókmenntir einkaklúbbur
eldra fólks.
Nei, veit það ekki, erfitt að segja til um. Það er erfitt fyrir höfunda sem
hafa ekki gefið út áður að fá útgefanda, hvað þá að fá ritlaun en ég held það
hafi alltaf verið erfitt – það er enginn öruggur – en það ætti að veita fleiri
ungum höfundum sex mánaða laun og fleiri. Andri Snær Magnason kallar
það árangursstíflu að við eigum marga rithöfunda sem gengur vel og þá
stíflast pípurnar úr Launasjóðnum og nýir komast ekki að. Það verður að
stækka sjóðinn. Heyrði um daginn að rithöfundar undir þrítugu fái engin
tækifæri hjá forlögunum og þá fór ég að rifja upp mína sögu og tengi við það.
Ég átti ekki heldur neinn séns fyrir þrítugt, forlögin þorðu ekki að gefa út
einhverja Sigurlín sem enginn vissi hver var þrátt fyrir að handritin þættu
efnileg.
Gagnrýni Sverris er réttmæt og það er mikilvægt að hlusta á hana og
bregðast við. Það er eflaust alltaf spenna á milli kynslóða en núna er yngri
kynslóðin að koma sterk inn og er að fá mikla athygli. Þau eru mjög hæfi-
leikarík og munu vonandi fá tækifæri til að blómstra á næstu áratugum. Ég
hef meiri áhyggjur af æskudýrkun á Íslandi og rótgrónum fordómum gagn-
vart miðaldra fólki og sé hvernig því er markvisst ýtt til hliðar þrátt fyrir
mikla reynslu og þekkingu. Þar sýnist mér konur fá verri útreið, því miður.
Þetta skelfir mig.
Þú hefur sótt um starfslaun rithöfunda?
Já, var búin að sækja um í nokkur ár og fannst ég fyrst ekki hafa leyfi til
þess – áður en ég fékk í fyrsta skipti þrjá mánuði árið 2013. Vá, sú tilfinning
var eins og að hafa unnið fimmfaldan pott í víkingalottó, þá rættist svo stór
draumur. Launasjóðurinn er forsenda fyrir bókaútgáfu í landinu og mikil-
vægur hlekkur í að halda íslenskunni sprellandi kátri. Á sama tíma er þetta
mikið óöryggi sem maður gengur inn í og launin það lág að maður lifir ekki
á þeim. Eins og staðan er í dag þá er það fátæktargildra að vera listamaður á
Íslandi, það er skelfileg staðreynd. Mér finnst að í staðinn fyrir að listamenn
rífist innbyrðis um þessar krónur geti þeir staðið saman í að hækka launin
og fjölga þeim, við erum öll í sama báti og sama strögglinu/sömu dýrðinni
og þurfum að hjálpast að og styðja og hvetja hvert annað.