Tímarit Máls og menningar - 01.06.2017, Page 64

64 TMM 2017 · 2
Oddný Eir Ævarsdóttir
Útrýmingarhætta
Uppgjöf og umorðun á íslensku
Ég dáist að þýðendum. Þolinmæði þeirra, þori, innsæi, auðmýkt. Mér hefur
sjálfri aldrei lánast að klára þýðingu nema á tveimur frönskum leikritum
sem leikin voru í íslensku leikhúsi. En ef sýningin hefði ekki verið komin á
dagskrá hefði ég aldrei klárað.
Mig langar ekkert sérstaklega til að birta hálfkaraðar þýðingar mínar á
ljóðum en ég er komin með samviskubit yfir því að vera ekki virk í þýðingum
eins og margir höfundar sem leggja sitt af mörkum með reglubundnum
hætti, og fæ því að birta hér drög að nokkrum af fjölmörgum ókláruðum
þýðingum mínum, bið lesendur velvirðingar.
Ég vaknaði upp af vondum draumi um að íslenskan myndi deyja út. Í
alvöru, deyja út, vera aðeins til í orðabók. Var þó nokkuð róleg þegar ég fór
á fætur, fékk mér mjög sterkt kaffi og settist við skrifborðið til að orða eitt-
hvað óorðanlegt á íslensku. Á meðan hún er lifandi. Á meðan hún nær að
umlykja leyndardóma lífsins í málfræði sína og setningarfræði eins og engin
önnur tunga er fær um.
Er það mótsagnarkennt að vilja skrifa á tungumáli sem mann grunar
að enginn muni skilja eftir ár eða árhundruð. Til hvers þá? Til þess að gefa
þýðendum framtíðarinnar verkefni? Kenning dagsins: Þýdd erlend verk
á íslensku verða mjög mikilvæg heimild um hið framliðna mál: Þýðend-
urnir geta borið saman frumritin og þýðingarnar. Og kannski endurlífgað
íslenskuna.
Ég ætla að skrifa örstutta formála að hverju því erlenda broti sem ég hef reynt
að umorða á íslensku. Þetta eru tækifærisþýðingar og tilraunir; drög.
1. Paul Celan
Ég sendi vini mínum nokkur textabrot í fimmtugsafmæligjöf. Meðal annars
snaraði ég nokkrum ljóðlínum eftir Celan, valdi stutt brot. Sé núna hversu
óviðeigandi var að velja ljóð á fimmtugsafmæli eftir mann sem einmitt fyrir-
fór sér fimmtugur. Paul Celan kastaði sér ofan af brú í París og drukknaði
í ánni Signu. Áður hafði hann gefið út mörg ljóð og ég á fallega bók sem
vinkona mín í New York gaf mér – hún er gyðingur eins og hann – þar sem