Tímarit Máls og menningar - 01.12.2016, Síða 114

S i g r í ð u r A l b e r t s d ó t t i r
114 TMM 2016 · 4
Ég get ekki formúlerað það in abstracto, ég get formúlerað það sem leit,
í samhengi listaverks, þar liggja tilraunir til svara við spurningunni um
galdur. Nú, þetta virkar svona á mig, sérstaklega af því að ég er ekki kona,
konur veita mér skilning á því sem ég er ekki, en á sama tíma eru þær vitan-
lega menn, manneskjur. Þetta fyrirkomulag er ákaflega skemmtilegt og leiðir
til spennu, spurninga, leitar, skilnings – og opnar fyrir fegurðarmöguleika.
Hvað ketti varðar: Í frumbernsku átti ég eiginlega fjórar mæður, þ.e.a.s.
móður mína, systur mína sem var fimmtán þegar ég fæddist, Þuru gömlu
sem var vinnukona heima og svo kisu. Þetta var frábær köttur sem allir
treystu ákaflega vel svo hún fékk að liggja hjá mér í vöggunni. Mér finnst ég
muna, ég man það náttúrlega ekki, finnst ég muna stórt loðið andlit af ketti á
mjög stuttu færi. Þetta er minning um minningu. Ég er ekki frá því að þarna
í frumbernsku hafi ég haldið að ég væri köttur!
Þetta tal um kött leiðir hugann að ljóðinu Dúfur í Ljóð námu menn um
köttinn sem heldur að hann sé dúfa. Er hann eitthvað skyldur þér þessi
köttur? Köttur sem heldur að hann sé dúfa, strákur sem heldur að hann
sé köttur?
Yfirleitt má ganga út frá því sem vísu að ljóð eða sögur um dýr eru yfirleitt
aldrei um dýr heldur alltaf um manneskjur. Ljóðið Dúfur er því aðallega um
fólk þó svo leikarar í aðalhlutverkum séu dúfur og köttur.
Ég hef margoft lesið þetta upp á ýmsum tungumálum og get vottað það
að ljóðið hefur sammannlega tengingu sem mig óraði ekki fyrir. Ég bið fólk
stundum að segja mér af hverju ljóðið höfðar til þeirra. Það er yfirleitt alltaf
tengingin við þann sem er útskúfaður, án þess að viðkomandi viti af því,
án þess að neinn sé einu sinni að gera honum neitt, þann sem er utangarðs
kannski frekar en útskúfaður, utanveltu. Við höfum öll upplifað þessa til-
finningu, ég held að í henni felist mjög sterk sammannleg reynsla. Jafnvel þó
enginn sé að gera okkur neitt. Kannski er maðurinn á jörðinni svolítið utan-
veltu, hann bæði passar og passar alls ekki inn í þennan heim.
Nú, það er augljóslega líka í þessu tenging við goðsögulegan draum
mannsins, um að geta flogið. Sömuleiðis er sjöunda hæðin ugglaust með-
vituð hjá höfundi. Hvað er sjö? Ja, það er hátt uppi, það þýðir yfirsýn, það
þýðir líka hætta, lífshætta, ef maður dettur. Sjöundi himinn, jú, hann er
góður, en systir hans sjöunda hæðin, hún getur verið bæði fín og hættuleg.“
Þú talar hér um útskúfun en hennar gætir töluvert í ljóðum þínum, eða
kannski væri nær lagi að tala um framandleika og stundum ákveðinn
sársauka, jafnvel angist. Sem dæmi dettur mér í hug „Árstíðasólir III“ úr
Ljóð vega salt.
Framandleiki, absólút. Stundum finnst mér maðurinn vera í sérkenni-
lega framandi tengingu við þessa plánetu. Nú, svo er ég haldinn tilfinningu
sem verður stöðugt almennari og algengari reynsla fólks og það er að vera