Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1960, Page 98

1960
— 96 —
lagi. Ljósmagni er mjög ávant i skól-
um víða úti á landi, þar á meðal í
heimavistarherbergjum, og skólaborð
ófullnægjandi að því leyti, að af þeim
eru of fáar stærðir, í sumum skólum
aðeins ein og þá yfirleitt stærsta gerð.
Ekki er óalgengt að sjá börn í svo há-
um stól, að þau ná ekki niður á gólf
með tærnar, og við svo hátt borð, að
handleggina ber hartnær í axlarhæð,
þegar þau skrifa. Slíkar stellingar eru
vitaskuld mjög þreytandi og sizt til
þess fallnar að skapa góðar vinnu-
venjur.
Sérherbergi skólalæknis. Með sér-
herbergi handa skólalækni er átt við
herbergi, sem beinlínis er ætlað til
skólaskoðunar og búið er tækjum og
húsgögrtum í samræmi við það. Slík
herbergi eru í öllum stærstu skólum
Reykjavíkur, og þeirra er getið i 8
skólum utan borgarinnar. Það er eitt
af frumskilyrðum þess, að hægt sé að
halda uppi fullgildu skólaeftirliti, að
læknirinn eigi fastan samastað í skóla
sínum.
Skólahjiikrunarkonur. í barnaskól-
um Reykjavíkur unnu 6 hjúkrunar-
konur fullt starf, og í gagnfræðaskól-
um voru hjúkrunarkonur við skóla-
skoðun, en unnu ekki í skólunum að
öðru leyti, enda engin aðstaða til þess
sökum þrengsla. Auk þess unnu hjúkr-
unarkonur við skóla á Akranesi, Isa-
firði, Akureyri, Vestmannaeyjum,
Hafnarfirði, Kópavogi og Laugarvatni.
Skólatannlæknar. í Reykjavik voru
aðeins 3 skólatannlæknar, en auk þess
er tannlæknisþjónustu getið á Akra-
nesi, ísafirði, Sauðárkróki, Akureyri,
Húsavík, Seyðisfirði, Neskaupstað,
Reyðarfirði, Vestmannaeyjum, 2 skól-
um í Hvolshéraði, Ljósafossi, Selfossi,
Eyrarbakka, Stokkseyri, Hveragerði,
Keflavik, Hafnarfirði og Kópavogi. í
skólum utan Reykjavikur munu skóla-
tannlækningar vera aukastarf tann-
lækna. Tannlæknafæðin í landinu
veldur því, að eftirlit með tönnum
skólanemenda er viða, ef ekki víðast,
í hinum mesta ólestri.
Veikindafjarvistir nemenda. Getið
er um, að fylgzt hafi verið með nem-
endum eftir veikindafjarvistir í 11
skólum i Reykjavík og 14 skólum
annars staðar á landinu. Eftirlit þetta
á einkum að ná til nemenda, sem
hafa verið fjarverandi vegna veikinda
viku eða lengur, nemenda með endur-
teknar veikindafjarvistir og til heilsu-
tæpra nemenda. Eftirlitið er sérstak-
lega mikilsvert, þegar farsóttir ganga.
Samstarf heilbrigöisstarfsliðs skóla,
kennara og foreldra. Skólalæknar sátu
kennarafundi í aðeins 4 skólum í
Reykjavik og 3 skólum annars staðar
á landinu. Skýrslur um heilsufar nem-
enda eru kennarar taldir hafa gert í 8
skólum í Reykjavík og 4 skólum annars
staðar á landinu. Eins og sjá má af
þessu, er formlegu samstarfi kennara
og skólalækna mjög áfátt. Um óform-
legt samstarf þeirra eru engar upplýs-
ingar, en því miður mun það víða lítið
sem ekkert. Þetta er vissulega baga-
legt og rýrir mjög gildi skólaeftirlits-
ins, þar sem óhugsandi er að rækja
það svo að vel sé nema sem hópstarf
(teamwork). Hið gamla „neikvæða“
eftirlit, sem eingöngu var fólgið í þvi
að vega og mæla nemendur og leita
að sjúkdómum, á naumast tilverurétt
lengur sem sjálfstætt fyrirbæri, þar
sem almenn læknisþjónusta er í góðu
horfi. Hins vegar hafa skólalæknar í
samstarfi við aðra aðila ærin tækifæri
til að stuðla að andlegri og líkamlegri
lieilsuvernd og eflingu hreysti, meðal
annars með því að leggja sinn skerf
til heilbrigðisuppeldis (health educa-
tion), sem að nútíma skilningi á að
gegnsýra allt skólastarf. I þeirri við-
leitni er læknir ekki aðeins þarfur
liðsmaður, heldur óhjákvæmilegur
forystumaður, en að vísu þarf hann
að hafa hlotið nokkra sérþjálfun til að
vera vel fær um að rækja það hlut-
verk.
Heilsufarsseðil hafa læknar tekið í
notkun víða á landinu, og virðast und-
irtektir foreldra yfirleitt góðar. Einnig
hefur farið mjög í vöxt, að foreldrar
fylgi börnum sínum til skólaskoðunar
í fyrsta sinn.
Gæzlunemendur. Ekki hafa aRir
læknar gert sér ljóst, hverja telja eigi
gæzlunemendur, og telur stöku læknir
alla nemendur til þeirra. Um þetta seg-
ir i Leiðbeiningum um skólaeftirlit:
„Gæzlunemendur kallast þeir nemend-