Andvari - 01.01.2018, Blaðsíða 31

30 PÁLL SIGURÐSSON ANDVARI
Vér Háskólans menn lítum á 50 ára starfstímabil Háskólans sem mikilvægt
reynslutímabil. Því er nú lokið og Háskólinn sem stofnun hefir náð þeim
þroska, að ekki er lengur fært að leita sér afsakana í æsku hans og reynslu-
leysi voru. Vér verðum að virða raunsætt starfsemi Háskólans, hagi hans
og vanhagi. Háskólinn hefir fram til þessa fremur verið fræðslustofnun en
rannsóknarstofnun, þegar litið er á hann sem heild, og miklu meir hefir gætt
hugvísinda en raunvísinda hér við Háskólann. Þessi hlutföll hljóta að breytast.
Leggja verður sívaxandi áherslu á rannsóknarstarfsemi Háskólans, og ber að
stórefla og bæta rannsóknaraðstöðu hér, bæði með því að koma upp rann-
sóknarstöðvum og svo með því að bæta til mikilla muna rannsóknar- og
vinnuaðstöðu einstakra kennara hér við skólann. Á næsta 50 ára skeiði í sögu
Háskólans verða ugglaust svo gagngerar breytingar í starfsemi hans, að í því
efni hafa fæst spádómsorð minnsta ábyrgð. Eitt er þó auðsætt: raunvísinda-
rannsóknir og háskólafræðsla og þjálfun í þeim mikilvægu greinum mun setja
mjög mark sitt á Háskólann til frambúðar. Samkvæmt ósk Háskólans hafa
verið samdar ítarlegar og vandlega undirbúnar tillögur um raunvísindastofnun
við Háskólann, og mun hin mikla og mikilsmetna gjöf Bandaríkjastjórnar
ugglaust flýta mjög fyrir framkvæmd þeirra. Þá hefur verið ákveðið að leggja
á næstunni í það stórvirki að reisa Læknadeildarhús, sem mun bæta stórlega
aðstöðu Læknadeildar til kennslu og rannsókna, en jafnframt losnar þá all-
mikið húsrúm í aðalbyggingu Háskólans, er nota mætti til að bæta rannsókn-
ar- og kennsluaðstöðu annarra deilda. Enn er mjög tímabært að kanna frekar
en orðið er möguleika á að stofna til kennslu í náttúrufræði eða einstökum
greinum hennar, og mjög er orðið brýnt að endurskoða frá stofni þá kennslu,
sem veitt er í Háskólanum til BA-prófa, þótt það verði ekki rakið hér frekar.
Þá býður fræðileg nauðsyn og heilbrigður þjóðlegur metnaður, að hið fyrsta
verði stórbætt aðstaða til rannsókna á íslenskum handritum og í íslenskum
fræðum. – Á næstu árum stöndum vér andspænis þeim vanda, hvert beina
skuli starfsemi Háskóla vors. Efling skólans þarf að fara fram skipulagsbundið
og með langmið í huga. Vinna þarf markvisst að þeirri uppbyggingu. Gera
þarf sérfræðilegar áætlanir um þarfir vorar á háskólamenntuðum mönnum á
ýmsum sviðum og taka síðan til könnunar um hvert einstakt svið, hvort veita
eigi mönnum fræðslu í því hér heima eða eigi. Slíkar áætlanir ættu einnig
að taka til eflingar á þeim greinum, sem nú er fengist við. Hér er brýn þörf
á heildstæðum, alhliða athugunum, sem unnar væru í náinni samvinnu við
ríkisstjórn landsins. Getum vér mikið lært í þessum efnum af frændþjóðinni
norsku, en í Noregi hefur verið gripið raunhæft og stórmyndarlega á þessum
málum. Vér verðum að efla Háskóla vorn stórum, ef hér á ekki að verða vís-
indaleg kyrrstaða og afturför, og er þó raunar full hætta á, að unnið sé fyrir
gýg, ef kjör starfsmanna Háskólans verða ekki bætt til mikilla muna. 18
Þessum kröftugu hvatningarorðum beindi háskólarektor að nýstúdent-
um við skólasetningu haustið 1962: