Andvari - 01.01.2018, Blaðsíða 6

ANDVARI FRÁ RITSTJÓRA 5
Frá ritstjóra
Árið 2018 er minningaár, - það hefur varla getað farið framhjá nokkrum
manni. Samt er rétt í upphafi þessa árgangs Andvara að nefna helstu tíðindi
sem gerðust árið 1918. Á Íslandi voru harðindi í upphafi árs, um haustið
Kötlugos og síðan geisaði spænska veikin sem lagði fjölda fólks í gröfina.
Um sömu mundir lauk heimsófriði úti í Evrópu og 1. desember var Ísland
lýst fullvalda ríki á tröppum Stjórnarráðshússins. Það gerði Sigurður Eggerz
fjármálaráðherra í fjarveru forsætisráðherra. Hann mælti á þessa leið:
„Í dag eru tímamót. Í dag byrjar ný saga, saga hins viðurkennda íslenska
ríkis. Fyrstu drættina í þeirri sögu skapar sú kynslóð sem nú lifir, frá þeim
æðsta, konunginum, til þess sem minnstan á máttinn. Það eru ekki aðeins
stjórnmálamennirnir er miklu ráða um mál þjóðarinnar sem skapa hina nýju
sögu. Nei, það eru allir. Bóndinn sem stendur við orfið og ræktar jörð sína,
hann á hlutdeild í þeirri sögu, daglaunamaðurinn sem veltir steinum úr göt-
unni, hann á hlutdeild í þeirri sögu, sjómaðurinn sem situr við árarkeipinn,
hann á þar hlutdeild. Allir sem inna lífsstarf sitt af hendi með alúð og sam-
viskusemi auka veg hins íslenska ríkis.
Og sú er skylda vor allra.“
Fullveldistökuna ber að sjálfsögðu hæst á árinu 1918. Hennar hefur verið
minnst með ýmsum hætti á árinu og verður gert með sérstakri hátíðarsam-
komu 1. desember, þar sem Margrét Danadrotting verður heiðursgestur. Á
liðnu sumri, 18. júlí, var haldinn hátíðarfundur Alþingis á Þingvöllum, en
þann dag var rétt öld síðan fullveldissamningurinn var undirritaður af þeim
þingmönnum Íslands og Danmerkur sem að honum unnu. Svo brá við að öll
athygli sem að fundinum beindist stafaði af því að forseta danska þingsins,
Piu Kjærsgaard, var boðið að sitja hann og flytja ávarp. Var það í alla staði
viðeigandi að þeim þingforseta yrði sýndur sá sómi á þessum hátíðarfundi.
En það virðist hafa á síðustu stundu runnið upp fyrir stjórnarandstöðuþing-
mönnum að umræddur þingforseti er fyrrverandi formaður Þjóðarflokksins
og hefur í því hlutverki beitt sér fyrir nokkuð strangri og umdeildri stefnu í