Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2022, Side 50

Alda Björk Valdimarsdóttir
„Hver vill verða hrein mey aftur?“
Kynfrelsi og klámvæðing í póstfemínískri umræðu
Um miðjan níunda áratuginn fór hugtakið póstfemínismi sífellt að verða
fyrirferðarmeira í umræðunni en það var tengt alls kyns hópum ungra
kvenna sem úthúðuðu kvennahreyfingunni.1 Póstfemínismi er yfirleitt tal-
inn tilheyra þriðju bylgju femínismans og er líklega fyrirferðarmesta stefna
bylgjunnar. Það er X kynslóðin sem mótar þriðju bylgjuna, konur fæddar
í kringum 1960 og 1970 og oft talað um að upphafskona hans sé Rebecca
Walker sem sagðist jafnframt ekki vilja skilgreina sig sem póstfemínista.
Undir þriðju bylgjuna fellur femínismi sem tekur á kynþætti, stétt og kyn-
gervi, hann lítur kynlíf jákvæðum augum, skoðar meðal annars umhverfismál
og berst fyrir réttindum transfólks. Þriðja bylgjan er hér notuð sem samheiti
yfir þær stefnur og strauma sem voru í gangi á þessu tímabili í femínisma
en undir hana falla þá ýmsar bylgjur eins og póstfemínismi, nýfemínismi og
fleira sem rætt verður um hér að neðan.
Póstfemínisminn er eitt umdeildasta hugtak femínískra fjölmiðla- og
menningarfræða. Stefnan er að einhverju leyti pólitísk og tekur á kynbund-
inni mismunun í anda femínisma. Þar má einnig finna mikinn húmor og
íróníu sem geta verið afbyggjandi en merkja um leið að sem femínísk aðferð
taki hún sig ekki of hátíðlega. Að auki hefur póstfemínisminn verið gagn-
rýndur sem femínískt bakslag, þar sem íhaldssöm og hefðbundin gildi um
konuna verða áberandi, auk þess sem hann einblíni um of á hvítar, gagnkyn-
hneigðar konur á þrítugs- og fertugsaldri.
Sumir segja að póstfemínismi hafi enga ákveðna merkingu, heldur
1 Ég vil þakka ritstjórum Ritsins og nafnlausum ritrýnum fyrir gagnlegar athugasemdir.
Ritið
2. tbl. 22. árg. 2022 (49-92)
Ritrýnd grein
© 2022 Ritið, tímarit Hug vísinda stofnunar
og höfundur greinarinnar
Útgefandi:
Hugvísinda stofnun Háskóla Íslands,
Sæmundargötu 2, 102 Reykjavík
Birtist á vefnum http://www.ritid.hi.is.
Tengiliður: ritið@hi.is
DOI: 10.33112/ritid.22.2.2
Birt samkvæmt skilmálum
Creative Commons BY (4.0).