Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2022, Page 122

Arnfríður Guðmundsdóttir
Fitjað upp á nýtt
Femínismi breytti guðfræðinni til framtíðar
Um aldir var guðfræðiumræðunni á Vesturlöndum stjórnað af körlum og að
mestu bundin við lokuð samfélög karla, fyrst innan veggja klaustranna og
síðar háskólanna. Munkar stóðu að stofnun fyrstu háskólanna og um aldir
voru tengsl kirkju og akademíu mjög náin. Lengst af höfðu konur hvorki
aðgang að háskólamenntun né vígðum embættum kirkjunnar, en þær sem
gengu í klaustur höfðu í mörgum tilfellum tækifæri til að njóta menntunar
sem konum utan klausturveggjanna stóð ekki til boða. Þær vestrænu kon-
ur sem tóku þátt í fyrstu bylgju femínismans á síðari hluta 19. aldar, höfðu
margar sterk tengsl við kirkjuna og skynjuðu mikilvægi þess að tekist væri á
við guðfræðileg rök sem löng hefð var fyrir að nota gegn konum og auknum
réttindum þeirra. En það kom ekki í veg fyrir að þær finndu hvatningu í
textum Biblíunnar í réttindabaráttu sinni, ekki síst í frásögunum af samskipt-
um Jesú og kvenna sem lýsa viðhorfum sem voru frábrugðin hugmyndum
feðraveldisins um konur og hlutverk þeirra.1 Þessar frásögur gegndu einn-
ig veigamiklu hlutverki þegar femínistar hófu endurskoðun sína á kristinni
trúarhefð á síðari hluta 20. aldar.
Í þessari grein verður lögð áhersla á upphafsár femínískrar guðfræði,
þegar önnur bylgja femínismans gerði atlögu að hugmyndafræði og áhrifum
feðraveldsins í vestrænum samfélögum. Gengið verður út frá þeirri staðhæf-
ingu að femínísk gagnrýni hafi orsakað þáttaskil í kristinni guðfræðiumræðu
á Vesturlöndum og breytt henni til framtíðar. Til þess að færa rök fyrir þess-
1 Woman‘s Bible er skýringarrit sem kom út í lok 19. aldar í Bandaríkjunum og fjallaði
á gagnrýninn hátt um viðhorf sem komu fram í biblíutextum til kvenna, annað hvort
í neikvæðri umfjöllun um konur eða með því að sniðganga konur og reynslu þeirra.
Ritið
2. tbl. 22. árg. 2022 (121-140)
Ritrýnd grein
© 2022 Ritið, tímarit Hug vísinda stofnunar
og höfundur greinarinnar
Útgefandi:
Hugvísinda stofnun Háskóla Íslands,
Sæmundargötu 2, 102 Reykjavík
Birtist á vefnum http://www.ritid.hi.is.
Tengiliður: ritið@hi.is
DOI: 10.33112/ritid.22.2.4
Birt samkvæmt skilmálum
Creative Commons BY (4.0).