Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2022, Page 140

FITJAð Upp Á nýTT
139
ósýnilegar eða gert lítið úr þeim. Til þess að komast að rótum vandans þurfti
að velta við öllum steinum. Sé notað líkingamál úr prjónaskap er við hæfi að
segja að fitjað hafi verið upp á nýtt. En áður en fitjað var upp á nýtt þurfti að
rekja upp það sem þegar hafði verið prjónað, finna nýja uppskrift og hefjast
svo handa.
Með auknum möguleikum kvenna til að vera virkir þátttakendur á hinu
opinbera sviði og aðgengi að háskólamenntun og vígðum embættum innan
æ fleiri kirkjudeilda, kom krafan um að reynsla kvenna væri virt og rödd
þeirra fengi að heyrast. Femínísk guðfræði var rökrétt afleiðing af innrás
kvenna inn á yfirráðasvæði karlanna og kallaði eftir róttækri endurskoðun á
kristinni guðfræðihefð og forsendum hennar. Þannig hafa femínískir guð-
fræðingar sett á dagskrá mikilvæg viðfangsefni sem hafa haft mótandi áhrif á
guðfræðiumræðuna almennt. Mörg þeirra má rekja aftur til frumkvöðla fem-
ínísku guðfræðinnar, eins og til dæmis karlmiðlægni kristinnar trúarhefðar
og karlægt tungutak hennar, kynjaða texta Ritningarinnar og kvenblindu
túlkunarhefðarinnar og kirkjusögunnar en einnig gagnrýna endurskoðun á
karlkyns myndum af Guði. Þær áherslur sem komu fram á upphafsárum
femíniskrar guðfræði hafa breytt því hvernig guðfræðingar nálgast texta og
túlkun þeirra á 21. öldinni. Þá er femínisk guðfræði mikilvægur þátttakandi í
umræðunni um þau málefni sem er á borði guðfræðinga þessi misserin, eins
og umhverfis- og loftslagsmál og mannréttindi í sinni fjölbreyttustu mynd.
En hvað sem fangar athygli femíniskra guðfræðinga í samtímanum er brýnt
að missa aldrei sjónar á upphaflega verkefninu, nefnilega þeirri femínisku
gagnrýni sem kallaði eftir róttækri endurskoðun á karlaslagsíðu kristinnar
trúarhefðar og uppbyggingarstarfi á þeim grunni. Því verkefni lýkur aldrei,
þó að áherslur breytist.
Ú T D R Á T T U R
Í þessari grein er lögð áhersla á upphafsár femínískrar guðfræði, þegar önnur bylgja
femínismans gerði atlögu að hugmyndafræði og áhrifum feðraveldsins í vestrænum
samfélögum. Gengið er út frá þeirri staðhæfingu að femínísk gagnrýni hafi orsakað
þáttaskil í kristinni guðfræðiumræðu á Vesturlöndum og breytt henni til framtíðar.
Til þess að færa rök fyrir þessari staðhæfingu er spurt um helstu áherslur femín-
ískrar nálgunar innan guðfræðinnar og þá gagnrýni sem frumkvöðlar hennar settu
fram á hefðbundna guðfræðiumræðu, sem í tæp tvö þúsund ár hafði að mestu leyti
verið skrifuð af körlum fyrir karla. Hér er einungis fjallað um leiðandi bandaríska