Læknaneminn


Læknaneminn - 01.10.1995, Blaðsíða 30

Læknaneminn - 01.10.1995, Blaðsíða 30
BLÓÐÞYNNING dögum meðferðarinnar. Sjúklingar eru venjulega einkennalausir og ástandið getur jafnvel lagast þrátt fyrir áframhaldandi gjöf heparíns og meðferð er engin sérstök. Aðalvandamálið er að greina þetta ástand frá hinni hættulegu gerð 2 og ef vafi leikur á greiningunni þá ber að hætta gjöf heparíns. Gerð 2. Þetta getur verið stórhættulegt ástand sem tengist aukinni tíðni á blóðsegum og blóðreki. Þetta tengist ónæmiskerfinu og er talið gerast á tvennan máta4,15. í fyrsta lagi er um að ræða virkjun blóðflagna in vivo sem veldur aukinni hreinsun þeirra úr blóðbraut. I annan stað þá er talið að IgG setjist á yfirborð blóðflaganna og valdi því að þær eru teknar upp af átfrumum í milta. Einnig vaida þessi mótefni ræsingu blóðflaganna, kekkjun þeirra og aukinni hættu á segamyndunum sem er aðaláhyggjuefni þessarar aukaverkunar. í þessari gerð þá er blóðflögu- fæðin oft svæsin og kemur ekki fram fyrr en 4-14 dögum eftir upphaf meðferðar (fyrr ef sjúkl- ingurinn hefur áður fengið heparín). Þessi blóðflögufæð lagast ekki fyrr en gjöf lyfsins er hætt og þá oftast á 5-7 dögum. Einkennin eru venjulega vegna blóðsegamyndunar oft á öðrum stöðum en upphaílegi blóðseginn var. Segar geta orðið á ýmsum stöðum bæði í bláæðum og slagæðum. Þannig koma oft fram hin fjöl- breyttustu einkenni s.s. drep í fótleggjum, heilablóðfall, hjartadrep og nýrnabilun. Þeir djúpvenusegar sem þannig myndast eru gjarnan víðfeðmir og valda endurteknu lungnablóðreki. Einnig hefur „disseminated intravascular coagulation“ (DIC) verið lýst. Dánartíðni við heparínorsakaða blóðflögufæð með blóðsega- rnyndun er álitin vera um 30% og líklegt er að um 20% þessara sjúklinga þurfi aflimunar við. Þessi aukaverkun er sennilega vangreind en grunur á að vakna fái sjúklingur á heparíni nýja blóðsega eða þörfin fyrir heparín eykst af óþekktri orsök og ætti þá strax að telja blóðflögur. Til viðbótar er rétt að biðja um smásjárskoðun á blóðstroki til að útiloka in vitro klumpun. Eftirfarandi greiningarskilmerki skyldu svo metin: 1) Blóðflögufæð í sjúklingi á heparíni. 2) Útilokun annarra orsaka blóðflögufæðar s.s.sýkingar, lyf, og sjálfsofnæmis. 3) Bati eftir að heparíngjöf er hætt. 4) Heparínháð mótefni gegn blóðflögum skv. in vitro prófi. Meðferð þessa ástands er erfið og vart nema á færi blóðmeinafræðinga enda ættu þeir ávallt að vera með í ráðum. Þó ber skilyrðislaust að hætta gjöf heparíns. Til fróðleiks má þó geta að ýmis lyf hafa verið reynd og sum með bærilegum árangri s.s. léttheparín og afbrigði þeirra (orga- ran, lomoparan), ancrod og iloprost. Draga má úr tíðni þessa leiða fylgikvilla með því að stytta meðferðartíma með heparíni eins og mögulegt er. Þetta má oft gera með því að hefja meðferð snemrna með warfaríni þar sem það á við, oft á fyrsta sólarhringi meðferðar. Einnig skal vera klár ábending fyrir notkun heparíns hverju sinni og varast að nota það hjá sjúklingum með fyrri sögu um þetta ástand. 3. Beinþvnning (osteoporosis). Þetta er fylgikvilli sem sést venjulega ekki fyrr en eftir meira en sex mánaða notkun heparíns og ekki er vitað hvað veldur þessu. Oalgengt séu dagskammtar minni en 15-20 þús. ein. Sérstak- lega varasamt í þunguðum konum. 4. Hvperkalemia. Talið vera vegna bælingar á losun aldósteróns frá nýrnahettum. óalgengt og einnig þekkt eftir léttheparín. ANDVERKUN HEPARÍNS. Ef fram kemur alvarleg blæðing eða þörf verður á bráðaskurðaðgerð þá getur þurft að upphefja áhrif heparíns og er það gert með prótamínsúlfati ásamt því að stöðva heparíngjöfina. U.þ.b. 1 mg af prótamínsúlfati þarf til að uppheija áhrif 100 eininga af heparíni. Prótamín er gefið hægt í æð til að forðast fall í blóðþrýstingi og hafi meðferð verið órofin þykir hæfilegt að gefa 25 mg. Hafi meðferð hinsvegar verið rofin þá fer skammturinn eftir því hversu langt var frá síðustu gjöf og hversu stór sá skammtur var. Séu liðnar meira en 2 klst. þá er sjaldan þörf á prótamín-súlfati. Prótamínsúlfat 24 LÆKNANEMINN 2. tbl. 1995 48. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.