Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 11

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 11
ANDVAM EINAR ARNÓRSSON 121 þykkt. Einar hafði verið framsögumaður stjómarskrámefndar á Alþingi 1914 og þar með aðaltalsmaður fyrirvara um uppburð mála í ríkisráði, sem nefndin flutti tillögu um og Alþingi samþykkti að gera skyldi í sambandi við staðfestingu stjórnarskrárinnar. Frá þessum fyrirvara vildi Sigurður Eggerz ekki bvika og sagði þess vegna af sér. Allir flokksmenn hans á þingi guldu honum þakkir fyrir frammistöðuna og kváðust henni sammála. Konungur boðaði þegar á ríkisráðs- fundinum 30. nóv., að hann mundi kalla íslenzka stjómmálamenn á sinn fund til að ræða stjórnarskrármálið og fánamálið. Kvaddi hann fyrst Hannes Hafstein utan og síðan þá Einar Arnórsson, Guðmund Hannesson og Svein Bjömsson. Ekki bar fundum þeirra þremenninganna og Hannesar saman utan lands, en svo virðist sem þeir Hannes og Jón Krabbe liafi lagt ráðin á, hvernig leysa mætti málið og þar með hverjir líldegastir væm til þess. Utanför Einars og félaga hans var ákveðin án samþykkis flokksstjórnar þeirra, og tók liún berum orðum fram, að þeir hefðu ekki heimild til að semja fyrir hennar hönd, þó að ekki vildi hún lýsa neinu vantrausti á þá vegna fararinnar. Þegar til Kaupmannahafnar kom, náðist samkomulag, sem þeir töldu að- gengilegt, og eftir heimkomuna fengu þeir meirihluta þingmanna til fylgis við það, að vísu minnihluta síns eigin flokks en svo marga, að til hröklc þegar stuðn- ingur Heimastjórnarmanna bættist við. Að svo vöxnu máli símuðu þeir, svo sem ráðgert hafði verið, konungsritara, að þótt þeir teldu æskilegra, að konungur tilnefndi ráðherra, þá væm þeir, ef nauðsyn krefði, reiðubúnir til ábendingar ráðherraefnis, og settu nöfn sín í réttri stafrófsröð undir. Nafn Einars var því efst og skildi konungsritari það svo, að þeir bentu þar með á hann, og af þeim orsökum hlaut Einar skipun konungs hinn 4. maí 1915, en ætlan þeirra félaga hafði verið sú að benda á Svein Björnsson, ef þeir væru beðnir um ábendingu. Stjómarskrárbreytingin var síðan staðfest hinn 19. júní og jafnframt gef- inn út konungsúrskurður um uppburð mála í ríkisráði og um gerð sérstaks íslenzks fána. Ekki verður á móti því mælt, að staðfestingin varð með öðmm hætti en ráðgert hafði verið í fyrirvara Alþingis 1914. Hinsvegar er það rétt, sem Einar Arnórsson sagði (samkvæmt fyrir fram gerðu samkomulagi við hina dönsku viðsemjendur), að geigur íslendinga var „fonnlegs-fræðilegs eðlis“. Fáir áttuðu sig þá til hlítar á ágreiningsefninu og enn færri nú. Hið nýja ákvæði um ríkisráðið varð íslendingum ekki til haga í framkvæmd, en vinningurinn af réttar- hótum stjómarskrárbreytingarinnar og gildistöku sérfánans var óumdeilanlegur. Aðferðin, sem beitt hafði verið, var hins vegar rnjög löguð til þess að vekja ágreining. Hann lét og ekki á sér standa. Meirihluti Sjálfstæðismanna bæði á Alþingi og utan þings, svo sem sannaðist við landskjörið 1916, snerist til harðrar andstöðu við Einar og klofnaði flokkurinn þá í „langsum“ og „þversum" menn.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.