Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 113

Andvari - 01.07.1962, Blaðsíða 113
ANDVARI ÍSUiNZK SAGNAGKRÐ 1961 223 en treystir á mátt sinn og megin, er vel og hófsamlega túlkuð, og lýsing hans verður manni minnisstæðust í sögunni. í frásögninni af byggð jarla á Leiðvelli mun höfundur hafa sótt einna mest í smiðju til Barða Guðmundssonar og her- úlakenningar hans, þótt þau áhrif virðist raunar fremur yfirborðsleg. Og lýsingin á friðlandi þcirra jarlanna er reyndar öll á yfirborði. Idróðgeir hinn spaki er mátt- lítil persóna í sögunni og sömuleiðis vits- munamaðurinn Hálfur Völsungsson, fóstri hans, þótt hann muni eiga að vera and- stæða hernaðaræðis og hetjudýrkunar. Mannlegir vitsmunir Hálfs birtast aldrei í minnilegu ljósi, enda er andstæðu þeirra, hinum blindu rögnum, aldrei gerð fullgóð skil. En sú persóna sem mest á undir sér með jörlum, og sízt lánast í sögunni, er þó Borghildur dis. Ilún verður með öllu klofin í meðförum höfundar: ung, lífsþyrst stúlka, metnað- argjörn drottning jarla, blótgyðja Freys og frumkvöðull saurlífis. Þessa þætti alla megnar hann ekki að fella saman í eina persónu trúverðuga. Mann órar fyrir því að í kvenlýsingum sögunnar, Signýju, Borghildi, Njólu, hafi höfundur í hendi sér efnivið sem ætti að endast drjúgt til minnilegs skáldskapar, þessar þrjár konur bjóða heim rismikilli listrænni túlkun. En höfundur megnar ekki að lyfta þeirn upp úr orðaflaumi sögu sinnar, þær kafna þar; og sarna má raunar segja um sögu- cfnið í heild. Vel trúi ég því að Guðmundur Daníels- son hafi ætlað sér ærinn hlut með sögu sinni: í endursögn hinnar fornu goðsögu eigi að speglast með listrænum hætti ör- lagaöfl okkar eigin tíma. En með því að sjálft söguefnið, goðsögnin, hlýtur ekki lifandi, listræna túlkun í verkinu hefur höfundur ekki erindi sem erfiði; verk hans má lesa sem allgóða skemmtisögu, en sé nánar skoðað birtist listrænn van- máttur verksins. Sú persóna sem höfundi mun hugleiknust, Hlinur bjarkarfóstri, „sönghörpuskáldið", ber þetta mcð sér. Hann er dauflegur í vanmætti sínum, til- finning hans alltaf óskýr og fær aldrei lif- andi túlkun; maður skilur sízt af hverjum rótum skáldskapur hans á að vera runn- inn. I Iið samtengjandi afl verksins, óðins- sögnin, fer þar öll á dreif og megnar ekki að veita því reisn; og höfundur fær heldur ekki gert sinn eigin fulltrúa, skáldið, frið- arvininn, tengilið kynslóðanna, trúverð- ugan eða minnilegan. Þetta tvennt er að sjálfsögðu af sömu rót runnið: vanmætti höfundar fyrir ofstóru, ofþungu viðfangs- efni. 4 Saga Sigurðar A. Magnússonar, Nætur- gestir, mun vera frumsmíð hans á þessu sviði. Þar fyrir er Sigurður þegar allkunn- ur höfundur, hefur gefið út ljóðabækur, ritgerðasafn, ferðasögu; og þegar þetta er skrifað sýnir Þjóðleikhúsið eftir hann leikrit sem áður hcfur hlotið viðurkenn- ingu í verðlaunakeppni. Aukinheldur hcf- ur Sigurður nú um skeið verið aðalbók- nrenntagagnrýnandi Morgunblaðsins og þar með einn atkvæðamesti ritdómari á landinu. Gagnrýni hans hefur iðulega verið einkar snotur, vel og heiðarlega unn- in að jafnaði, og ber þar með langt af flestu því sem bér er birt undir gagn- rýnisyfirskini í dagblöðum. Þetta er ekki rifjað hér upp vegna þcss að ætlunin sé að ræða verk Sigurðar í heild; en á hitt er ástæða að minna, að Sigurður virðist, af afköstunum að dæma, einkar fjölhæfur höfundur og verður vart dæmdur til hlít- ar af einu verki. En því er sízt að leyna, að í Næturgestum verða honum á glöp sem sæta furðu um bókmenntafróðan mann sem þess utan hefur gagnrýni að aðalstarfi. Kannski ber að forðast að gera hærri kröfur til Sigurðar en annarra byrj-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.